Vücutta aniden beliren beyaz lekeler, birçok insanda endişe yaratır. Bu lekelerin oluşumunda cilt pigmentasyon bozuklukları, enfeksiyonlar veya otoimmün hastalıklar rol oynayabilir. İşte beyaz lekelerin yaygın nedenleri ve modern tedavi yaklaşımları:
Beyaz Lekelerin Başlıca Nedenleri
Ciltte renk kaybına yol açan en yaygın durum vitiligodur. Melanosit hücrelerinin hasar görmesi sonucu süt beyazı, keskin sınırlı lekeler oluşur. Pityriasis alba ise özellikle çocuklarda yüzde ve kollarda pullu, soluk lekelerle kendini gösterir. Mantar enfeksiyonu tinea versicolor, terli bölgelerde küçük beyaz yamalar şeklinde ortaya çıkar. İdiopatik guttate hipomelanozda ise güneş hasarına bağlı olarak kollarda ve bacaklarda 1-3 mm boyutunda lekeler görülür.
Teşhis Yöntemleri Nasıl Uygulanır?
Dermatologlar öncelikle lekenin görünümünü, dağılımını ve sınırlarını değerlendirir. Wood lambası muayenesi ile mantar enfeksiyonları veya vitiligo ayırt edilebilir. Şüpheli durumlarda cilt biyopsisi alınarak patolojik inceleme yapılır. Tinea versicolor şüphesinde lezyonlardan kazıntı örneği mikroskop altında incelenir.
Tedavi Seçenekleri Nelerdir?
- Vitiligo: UVB fototerapi, topikal kortikosteroidler ve melanosit nakli.
- Pityriasis Alba: Nemlendiriciler, düşük güçlü kortizonlu kremler.
- Tinea Versicolor: Ketokonazol şampuanlar, oral antifungal ilaçlar.
- Hipomelanoz: Leke kremleri (retinoid içerikli), kimyasal peeling.
Hangi Durumlarda Acil Doktora Başvurulmalı?
Lekeler hızla yayılıyorsa, kaşıntı-şişlik eşlik ediyorsa veya lekelerin üzerinde kabuklanma/kanama varsa zaman kaybetmeden dermatoloğa gidilmelidir. Ayrıca lekelerle birlikte saç dökülmesi veya tırnak deformiteleri görülmesi otoimmün hastalık işareti olabilir.
Doğal Destek Yöntemleri ve Korunma
Ginkgo biloba takviyeleri vitiligoda renk dönüşümünü destekleyebilir. Güneş koruyucu kullanımı (minimum SPF 50) tüm beyaz leke türlerinde kritik önem taşır. Pamuklu kıyafetler terlemeyi azaltarak mantar enfeksiyonlarını önler. D vitamini seviyelerinin normal aralıkta tutulması pigment üretimini destekler.
Beslenme ve Yaşam Tarzı Önerileri
Antioksidan bakımından zengin besinler (havuç, ıspanak, ceviz) cilt sağlığını korur. Çinko ve bakır içeren gıdalar (kabak çekirdeği, nohut) melanin sentezini artırır. Stres yönetimi için yoga veya nefes egzersizleri önerilir çünkü stres vitiligo ataklarını tetikleyebilir.
Çocuklarda Beyaz Lekelerde Dikkat Edilmesi Gerekenler
Çocuklarda en sık pityriasis alba görülür. Lekelerin üzerine kese veya sert lif uygulanmamalıdır. Nemlendirici kullanımı ve hipoalerjenik temizleyiciler şikayetleri azaltır. Okul çağındaki çocuklarda mantar enfeksiyonu şüphesinde ortak eşya kullanımı sınırlandırılmalıdır.
Kozmetik Çözümler ve Kamuflaj Teknikleri
Dermatozuza uygun kapatıcı kremler (L’Oréal Dermablend) günlük hayatta rahatlık sağlar. Kalıcı makyaj ile kaş-bölge renk dengesizlikleri giderilebilir. Depigmente alanlara uygulanan mikropigmentasyon işlemi 6-12 ay etkili sonuç verir.
