Ventriküler septal defekt (VSD), kalbin sağ ve sol karıncıkları arasındaki bölmede açıklık bulunmasıdır. En sık görülen doğumsal kalp hastalıklarından biri olan VSD, bebeklerin %0.3’ünü etkiler. Bu açıklık, oksijenlenmiş ve oksijensiz kanın karışmasına yol açarak kalbin daha fazla çalışmasına neden olur.
VSD Tipleri ve Lokalizasyon
Ventriküler septal defektler dört ana tipte sınıflandırılır. Membranöz tip (%80) en sık görülenidir ve kalbin üst kısmında yer alır. Musküler tip (%15-20) kas dokusunda birden fazla açıklık şeklinde olabilir. İnlet tipi (AV kanal tipi) ve outlet tipi (suprakristal) daha nadirdir. Tipi, tedavi yaklaşımını doğrudan etkiler.
Belirtiler Ne Zaman Ortaya Çıkar?
Küçük VSD’ler genellikle belirti vermez ve rutin muayenede üfürümle fark edilir. Orta-büyük defektlerde ise şu semptomlar görülür:
- Bebeklerde: Hızlı solunum, emerken yorulma, kilo alamama, terleme
- Çocuklarda: Çabuk yorulma, egzersiz intoleransı, sık solunum yolu enfeksiyonu
- Yetişkinlerde: Nefes darlığı, çarpıntı, pulmoner hipertansiyon bulguları
Tanı Yöntemleri
- Fizik Muayene: Sistolik üfürüm (3-4/6 şiddetinde) en tipik bulgudur
- Ekokardiyografi: Altın standart tanı aracıdır. Defektin yeri, büyüklüğü ve kalbe etkileri değerlendirilir
- EKG: Sol ventrikül hipertrofisi veya iki ventrikül büyümesi saptanabilir
- Göğüs Röntgeni: Kardiyomegali ve pulmoner damarlanmada artış görülebilir
Tedavi Yaklaşımları
- Küçük VSD’ler: %30-40’ı kendiliğinden kapanır. Yıllık ekokardiyografi takibi yeterlidir
- İlaç Tedavisi: Kalp yetmezliği gelişen bebeklerde diüretikler ve digoksin kullanılır
- Cerrahi Onarım:
- Endikasyonlar: Büyük VSD, medikal tedaviye yanıtsız kalp yetmezliği, pulmoner hipertansiyon
- Yöntemler: Açık kalp cerrahisi (yama kapatma) veya kateterle cihaz yerleştirme
- Zamanlama: Semptomatik bebeklerde 3-6 ay arasında yapılır
Komplikasyonlar ve Riskler
Tedavi edilmeyen büyük VSD’lerde:
- Eisenmenger sendromu (geri dönüşsüz pulmoner hipertansiyon)
- Kalp yetmezliği
- Endokardit
- Büyüme geriliği gelişebilir
Hamilelik ve VSD
Küçük VSD’li kadınlar genellikle sorunsuz gebelik geçirir. Büyük defekti olan veya pulmoner hipertansiyon gelişenlerde risk artar. Gebelik öncesi kardiyoloji değerlendirmesi şarttır.
Uzun Dönem Takip
Cerrahi sonrası hastaların %95’inde normal yaşam beklentisi vardır. Ancak düzenli kardiyolojik kontrol gerektiren durumlar:
- Kalp bloğu gelişen hastalar
- Rezidüel şantı olanlar
- Pulmoner hipertansiyon riski taşıyanlar
Ailelere Öneriler
- Enfektif endokardit profilaksisi gerektiren durumlarda diş hekimine bilgi verilmeli
- Büyük VSD’li çocuklarda fiziksel aktivite kısıtlaması gerekebilir
- Belirtilerde kötüleşme olduğunda acil başvuru önemlidir
