Üveit, gözün üvea tabakasının (iris, siliyer cisim, koroid) iltihaplanmasıdır. Tekrarlayan üveit atakları, tedavi edilmediğinde kalıcı görme kaybına yol açabilen ciddi bir göz problemidir. Bu makalede üveit ataklarının nedenleri, belirtileri ve modern tedavi yaklaşımlarını detaylıca ele alacağız.
Üveit Ataklarının Nedenleri
Üveit atakları otoimmün bozukluklar, enfeksiyonlar veya genetik yatkınlık kaynaklı olabilir. Romatoid artrit, ankilozan spondilit gibi sistemik hastalıklar önemli tetikleyicilerdir. Behçet hastalığı ise Türkiye’de tekrarlayan üveitin en sık nedenidir. Viral (herpes), bakteriyel (tüberküloz) ve paraziter enfeksiyonlar da üveit ataklarını başlatabilir.
Belirtiler ve Acil Durum İşaretleri
- Ani başlayan göz kızarıklığı ve ağrı
- Işığa karşı aşırı hassasiyet (fotofobi)
- Bulanık görme veya görme keskinliğinde düşüş
- Göz önünde uçuşan siyah noktalar
- Göz çevresinde basınç hissi
Bu belirtilerden herhangi biri ortaya çıktığında 24 saat içinde göz doktoruna başvurulmalıdır.
Tanı Yöntemleri
- Biyomikroskopik Muayene: Ön kamara iltihabı (hücre ve flare) ve keratik presipitatlar değerlendirilir.
- Optik Koherens Tomografi (OCT): Makula ödemi ve retina hasarı tespit edilir.
- Anjiyografi: Retinal damar kaçakları belirlenir.
- Laboratuvar Testleri: HLA-B27, ANA, ACE gibi testlerle altta yatan neden araştırılır.
Tedavi Protokolleri
- Kortikosteroidler:
- Topikal damlalar (Prednisolon asetat)
- Orbital enjeksiyonlar (Triamsinolon)
- Sistemik tedavi (1 mg/kg prednizon)
- İmmünomodülatörler:
- Metotreksat, azatioprin gibi ilaçlar
- Biyolojik ajanlar (Adalimumab – Behçet üveitinde birinci basamak)
- Cerrahi Müdahale:
- Vitrektomi (şiddetli vitreus opasitelerinde)
- Katarakt cerrahisi (komplike katarakt gelişiminde)
Atakları Önleme Stratejileri
- Altta yatan romatolojik hastalıkların kontrol altına alınması
- Sigara kullanımının kesinlikle bırakılması
- Düzenli göz kontrolleri (remisyonda bile 3 ayda bir)
- Stres yönetimi ve düzenli uyku
- Güneş gözlüğü kullanımı (UV korumalı)
Komplikasyonlar ve Risk Yönetimi
Tekrarlayan ataklar; glokom, makula ödemi ve retina dekolmanına yol açabilir. Diyabetik hastalarda üveit, proliferatif retinopati riskini 3 kat artırır. Bu nedenle remisyon dönemlerinde bile aylık OCT takipleri kritiktir.
Hasta Yaşam Kalitesini Artırma
- Alevlenme döneminde dijital ekran kullanımının kısıtlanması
- Omega-3 takviyeleri (günde 2000 mg)
- Hekim onayıyla düşük doz antienflamatuar diyet (zerdeçal, zencefil)
Özel Durumlar
Pediatrik üveitlerde topikal steroidler katarakt riski nedeniyle kısa süreli kullanılır. Gebelikte ise siklosporin tercih edilirken, metotreksat kesinlikle kontrendikedir.
Üveit ataklarının erken tanı ve agresif tedavisi görme prognozunu belirleyici faktördür. Multidisipliner yaklaşım (göz hekimi, romatolog, immünolog) ile kontrol altına alınmayan vakalarda biyolojik ajanlar hayat kurtarıcı olabilir.
