Torasik outlet sendromu (TOS), boyun ile koltuk altı arasındaki bölgede sinirlerin, damarların veya her ikisinin sıkışması sonucu ortaya çıkan nörovasküler bir durumdur. Genellikle köprücük kemiği ile birinci kaburga arasındaki dar alanda meydana gelen bu sıkışma, kollarda ağrı, uyuşukluk ve fonksiyon kaybına yol açabilir.
Torasik Outlet Sendromunun Nedenleri
Bu sendrom anatomik yapıdaki doğuştan gelen anomaliler, travmalar veya tekrarlayan hareketler sonucu gelişebilir. Köprücük kemiği kırıkları, kötü duruş alışkanlıkları, ağır çanta taşımak veya mesleki nedenlerle (bilgisayar kullanımı, yüzme gibi) sürekli kolun baş üzerinde tutulması risk faktörleri arasındadır. Boyun kaslarının aşırı gelişimi de sinir-demetlerine baskı yapabilir.
Belirtiler ve Klinik Tablo
Semptomlar sıkışan yapıya göre değişiklik gösterir:
- Nörojenik TOS (%95): Sinir sıkışmasında el ve kollarda karıncalanma, uyuşukluk, ağrı, kas güçsüzlüğü
- Vasküler TOS: Damar sıkışmasında kol şişmesi, solukluk, morarma, nabız zayıflığı
- Belirli Tetikleyici Hareketler: Kolu yukarı kaldırınca artan ağrı, gece uykudan uyandıran uyuşma
Tanı Yöntemleri
Teşhis klinik muayene ve özel testlerle başlar:
- Fiziksel Testler: Adson testi, Wright testi, Roos stres testi
- Görüntüleme: Boyun grafisi, MRI, Doppler ultrason
- Elektrofizyolojik Çalışmalar: EMG (sinir iletim hızı ölçümü)
- Ayırıcı Tanı: Boyun fıtığı, karpal tünel sendromu ile karışabilir
Tedavi Seçenekleri
Konservatif Yaklaşımlar:
- Fizik tedavi: Postür düzeltme, sinir kaydırma egzersizleri
- İlaç tedavisi: NSAİİ’ler, kortikosteroid enjeksiyonları
- Yaşam tarzı değişiklikleri: Ergonomik düzenlemeler
Cerrahi Müdahaleler:
- Birinci kaburganın çıkarılması
- Skalen kas rezeksiyonu
- Kompresyon yapan fibrotik bantların eksizyonu
Risk Faktörleri ve Korunma
Kadınlarda (özellikle 20-50 yaş), uzun boylu bireylerde ve yüzme, beyzbol gibi spor yapanlarda daha sık görülür. Korunmak için:
- Omuz çevresi kaslarını güçlendirici egzersizler
- Çanta taşırken ağırlık dağılımına dikkat
- Bilgisayar başında dirsek desteği kullanımı
İyileşme Süreci
Konservatif tedaviyle 6-12 haftada düzelme beklenir. Cerrahi sonrası tam iyileşme 3-6 ayı bulabilir. Nüks oranı %5-20 arasındadır. Erken tanı ve fizyoterapi komplikasyonları önlemede kritiktir.
Hangi Uzmanlara Başvurulmalı?
Ortopedi, nöroloji veya fizik tedavi uzmanları ilk değerlendirmeyi yapar. Cerrahi gerektiren durumlarda damar cerrahisi veya torasik cerrahi uzmanları devreye girer. Fizyoterapistler rehabilitasyon sürecini yönetir.
