Tırnak dibinde iltihap (paronişi), tırnağı çevreleyen deride kızarıklık, şişlik ve ağrıyla karakterize yaygın bir enfeksiyondur. Hem akut (ani başlangıçlı) hem de kronik (uzun süreli) formları olan bu rahatsızlık, doğru tedavi edilmezse ciddi komplikasyonlara yol açabilir.
Tırnak İltihabının Nedenleri
Akut paronişi genellikle Staphylococcus aureus bakterisinin tırnak etrafındaki küçük kesiklerden girmesiyle oluşur. Kronik form ise Candida mantarı veya irritan maddelerle (kimyasallar, aşırı su teması) tetiklenir. Tırnak yeme, manikür aletlerinin sterilize edilmemesi veya dar ayakkabı giyme gibi faktörler riski artırır. Diyabet hastaları ve bağışıklık sistemi zayıf bireylerde enfeksiyon daha kolay gelişir.
Belirtiler ve Tanı
- Akut Paronişi: Ani başlayan şiddetli ağrı, kızarıklık, ısı artışı ve iltihaplı şişlik. Zamanla apse oluşabilir.
- Kronik Paronişi: Tırnak çevresinde kademeli gelişen kızarıklık, tırnak renginde değişim ve tırnak plağının deformasyonu.
Tanı çoğunlukla fizik muayeneyle konur. İnatçı vakalarda iltihap kültürü alınabilir.
Evde Tedavi Yöntemleri
Hafif vakalarda şu uygulamalar etkilidir:
- Ilık Su Banyosu: Günde 3 kez 15 dakika antiseptikli ılık suya batırma.
- Antibiyotikli Merhem: Doktor önerisiyle topikal mupirosin kullanımı.
- Baskılama: Enfekte bölgeyi temiz bandajla koruma.
Tıbbi Tedavi Seçenekleri
- Apse Drenajı: Cerrahi olarak iltihabın boşaltılması (lokal anestezi altında).
- Oral Antibiyotikler: Yaygın enfeksiyonda sefalosporin grubu ilaçlar.
- Antifungal Tedavi: Kronik vakalarda topikal ketokonazol veya oral flukonazol.
- Kortikosteroid Kremler: Şiddetli inflamasyonu kontrol etmek için.
Komplikasyon Riskleri
Tedavi edilmeyen vakalarda:
- Tırnak yatağı kalıcı hasarı ve tırnak kaybı
- Selülit (cilt altı enfeksiyonunun yayılması)
- Kemik enfeksiyonu (osteomiyelit)
- Diyabetlilerde kangren riski
Korunma Stratejileri
- Elleri aşırı su temasından korumak (temizlik yaparken eldiven kullanımı).
- Tırnakları derin kesmemek ve tırnak etlerini zorlamamak.
- Manikür/pedikür aletlerinin sterilizasyonuna dikkat etmek.
- Diyabet hastalarının kan şekerini kontrol altında tutması.
Ne Zaman Doktora Gidilmeli?
- Ateş >38°C veya titreme eşlik ediyorsa.
- Kızarıklık el/ayak bileğine doğru yayılıyorsa.
- Şeker hastalığı veya bağışıklık baskılanması varsa.
- Ev tedavisine rağmen 48 saatte düzelme yoksa.
Riskli Meslek Grupları
Temizlik işçileri, kuaförler, balıkçılar, aşçılar ve sağlık çalışanlarında mesleki maruziyet nedeniyle sık görülür. Bu grupların koruyucu eldiven kullanması ve nemli ortamlardan kaçınması kritiktir.
