Testiküler torsiyon, testisin kendi etrafında dönmesi sonucu spermatik kordun sıkışmasıyla ortaya çıkan acil cerrahi gerektiren bir durumdur. Kan akımının kesilmesi nedeniyle 6-8 saat içinde kalıcı doku hasarı gelişebilir. Erken tanı ve müdahale, testisin kurtarılması için hayati önem taşır.
Testiküler Torsiyon Nedir?
Testisler, spermatik kord adlı yapıyla karına bağlanır. Bu kordun etrafında dönmesi (torsiyon), testise giden kan akımını keser. Genellikle 12-18 yaş arası ergenlerde görülür ancak yenidoğanlarda ve yetişkinlerde de ortaya çıkabilir. "Bell Clapper Deformitesi" adı verilen anatomik yapı, riski artıran temel faktördür.
Belirtiler ve Acil Uyarı İşaretleri
- Ani başlayan şiddetli testis ağrısı (genellikle tek taraflı)
- Skrotumda şişlik ve kızarıklık
- Bulantı ve kusma (ağrıya bağlı)
- Testisin yüksekte veya yatay pozisyonda durması
- Kasık bölgesine yayılan ağrı
- Ateşin eşlik etmemesi (enfeksiyondan ayırt edici özellik)
Nedenleri ve Risk Faktörleri
- Anatomik Faktörler: Testisin tunika vajinalis içinde serbestçe hareket edebilmesi
- Travma: Testise direkt darbe alınması
- Fiziksel Aktivite: Koşma, bisiklete binme veya uyku sırasında ani hareketler
- Soğuk Hava: Damarların büzüşmesiyle tetiklenebilir
- Geçirilmiş Torsiyon Öyküsü: Tekrarlama riski %50’ye kadar çıkabilir
Tanı Yöntemleri
- Fizik Muayene: Prehn bulgusu (testisin yukarı kaldırılmasıyla ağrının artması)
- Doppler Ultrason: Kan akımının kesilmesinin görsel tespiti
- İdrar Tahlili: Enfeksiyonu ekarte etmek için
- Nükleer Sintigrafi: Şüpheli vakalarda nadiren başvurulur
Acil Tedavi Protokolü
- Cerrahi Müdahale:
- İlk 6 saat içinde yapılan ameliyatta testis kurtarma oranı %90-100
- 12 saatten sonra bu oran %20’ye düşer
- Etkilenen testis detorse edilir ve skrotuma tespit (orşiopeksi) yapılır
- Karşı Tarafın Sabitlenmesi:
- Sağlam testis de aynı seansta tespit edilerek gelecekteki risk önlenir
- Nekroz Durumunda:
- Geri dönüşsüz hasarda testis çıkarılır (orkidektomi)
Komplikasyonlar ve Uzun Dönem Etkileri
- Testis atrofisi (küçülme)
- İnfertilite riski (çift taraflı torsiyonda artar)
- Kozmetik kaygılar ve psikolojik etkiler
- Fournier gangreni gibi nadir enfeksiyonlar
Korunma ve Öneriler
- Anatomik riski olanlara profilaktik orşiopeksi
- Testis ağrısında zaman kaybetmeden acile başvuru
- Travmatik sporlarda koruyucu ekipman kullanımı
- Yenidoğanlarda rutin skrotal muayene
Sık Sorulan Sorular
- Kendiliğinden Düzelir mi? Nadiren detorsiyon olabilir ancak tekrarlama riski yüksektir.
- Ameliyat Sonrası İyileşme: 2-3 hafta ağır aktiviteden kaçınılmalı, skrotal destek kullanılmalı.
- Doğurganlığı Etkiler mi? Tek testis kaybında fertilite genellikle korunur.
Testiküler torsiyon, acil müdahale gerektiren bir durumdur. Ağrı başlangıcından itibaren geçen her saat, testisin kurtarılma şansını azaltır. Bu nedenle şüphe durumunda en yakın sağlık kuruluşuna başvurmak hayati önem taşır.
