Süt hormonu yüksekliği (hiperprolaktinemi), prolaktin hormonunun normal seviyelerin üzerine çıkmasıyla ortaya çıkan bir durumdur. Bu hormon, hipofiz bezinden salgılanır ve özellikle hamilelikte süt üretimini düzenler. Ancak hamilelik dışında yükselmesi çeşitli sağlık sorunlarına yol açabilir.
Süt Hormonu Yüksekliğinin Nedenleri
- Hipofiz Adenomu: Prolaktin salgılayan iyi huylu tümörler (prolaktinoma) en yaygın nedendir.
- İlaç Yan Etkileri: Antidepresanlar, antipsikotikler veya mide ilaçları prolaktini yükseltebilir.
- Tiroid Bozuklukları: Hipotiroidi (tiroid bezinin yavaş çalışması).
- Kronik Böbrek Yetmezliği veya karaciğer hastalıkları.
- Göğüs Duvarı Yaralanmaları: Cerrahi operasyonlar veya zona gibi enfeksiyonlar.
Belirtileri Nelerdir?
- Kadınlarda:
- Adet düzensizliği veya adet görememe,
- Hamilelik/emzirme dışında memeden süt gelmesi (galaktore),
- Vajinal kuruluk, cinsel isteksizlik,
- İnfertilite (kısırlık).
- Erkeklerde:
- Cinsel işlev bozukluğu, ereksiyon sorunları,
- Meme büyümesi (jinekomasti),
- Testis boyutunda küçülme,
- Sakal çıkışında azalma.
- Ortak Belirtiler: Kemik erimesi (osteoporoz), baş ağrısı, görme bozuklukları.
Teşhis Yöntemleri
- Kan Testi: Aç karnına prolaktin seviyesi ölçülür. Yüksek değerlerde test tekrarlanır.
- Hipofiz MRG: Prolaktinoma şüphesinde tümör görüntülemesi yapılır.
- Tiroid Fonksiyon Testleri: TSH, serbest T3, T4 ölçümü.
- Gebelik Testi: Kadınlarda öncelikle gebelik ekarte edilir.
Tedavi Seçenekleri
- İlaç Tedavisi:
- Dopamin Agonistleri: Kabergolin veya bromokriptin ile prolaktin seviyeleri düşürülür. Tümör küçültmede etkilidir.
- Hormon Takviyesi: Tiroid yetmezliği varsa levotiroksin verilir.
- Cerrahi Müdahale:
- İlaçlara yanıt vermeyen büyük tümörlerde endoskopik ameliyat uygulanır.
- Radyoterapi: Nadiren, cerrahi sonrası kalan tümör dokusunu kontrol altına almak için kullanılır.
Tedavi Edilmezse Ne Olur?
- Kalıcı infertilite,
- Kemik yoğunluğunda ciddi kayıp (kırık riski),
- Hipofiz tümörlerinin büyüyerek görme sinirine bası yapması,
- Cinsel işlev bozukluklarının kronikleşmesi.
Yaşam Tarzı Önerileri
- Stres yönetimi (prolaktin stresle artabilir),
- İlaçları düzenli kullanmak,
- Doktor kontrolü olmadan ilaç değiştirmemek,
- D vitamini ve kalsiyum takviyesi ile kemik sağlığını korumak.
Sık Sorulan Sorular
- "Prolaktin yüksekliği kansere dönüşür mü?" Prolaktinomalar genellikle iyi huyludur ve kansere dönüşmez.
- "Tedavi sonrası hamile kalınabilir mi?" Hormon seviyeleri normale döndüğünde doğurganlık çoğunlukla geri kazanılır.
- "İlaçlar ömür boyu kullanılır mı?" Tümör boyutuna göre doktor kontrolünde ilaçlar azaltılabilir veya kesilebilir.
