Su fıtığı (hidrosel), testisleri çevreleyen zarlar arasında sıvı birikmesiyle karakterize edilen yaygın bir sağlık sorunudur. Yenidoğanlarda %10 sıklıkla görülürken, yetişkinlerde travma, enfeksiyon veya tümör gibi nedenlerle ortaya çıkabilir. Bu durum genellikle ağrısız olsa da, şiddetli vakalarda hareket kısıtlılığına yol açabilir.
Su Fıtığının Nedenleri
Hidrosel, doğuştan veya sonradan gelişebilir. Yenidoğanlarda karın zarı ile skrotum arasındaki kanalın kapanmaması (patent prosesus vajinalis) ana sebeptir. Yetişkinlerde ise testis iltihabı (orşit), epididimit, testis torsiyonu veya travmalar sıvı birikimini tetikleyebilir. Ayrıca lenf sistemindeki tıkanıklıklar veya böbrek yetmezliği gibi sistemik hastalıklar da risk faktörleridir.
Belirtiler ve Tanı Yöntemleri
- Skrotumda tek veya çift taraflı ağrısız şişlik
- Şişliğin gün içinde artıp azalması
- Ele gelen yumuşak kıvamlı kitle
- İleri vakalarda ağırlık hissi veya rahatsızlık
Tanıda fizik muayene kritiktir. Doktor "transillüminasyon testi" ile şişliğin ışık geçirgenliğini kontrol eder. Ultrason görüntüleme, fıtık veya tümör gibi ayırıcı tanıları ekarte etmek için kullanılır.
Tedavi Seçenekleri
- Takip ve Gözlem: Yenidoğanlarda ilk 1 yıl kendiliğinden düzelme oranı %80-90’dır.
- Aspirasyon: Sıvının enjektörle çekilmesi geçici rahatlama sağlar ancak nüks sıktır.
- Cerrahi Müdahale:
- Hidroselektomi: Kasık veya skrotal kesiyle sıvı boşaltılır ve zar çıkarılır.
- Lord Ameliyatı: Sıvı kesesi katlanarak dikilir.
- Laparoskopik Cerrahi: Minimal invaziv yöntemle kanal kapatılır.
Ameliyat Sonrası Süreç
Operasyon sonrası 48 saat buz uygulaması ödem kontrolü için önemlidir. Hastalar 3-7 gün arası ağır kaldırmaktan kaçınmalı, 4 hafta cinsel perhize uymalıdır. Komplikasyonlar arasında %5-10 hematom, %2 enfeksiyon ve nadiren infertilite görülebilir.
Risk Faktörleri ve Korunma
- Testis travmalarından kaçınmak
- Cinsel yolla bakan enfeksiyonlara karşı korunma
- Fıtık şüphesinde zaman kaybetmeden üroloji uzmanına başvurmak
- Skrotal ağrı veya ani şişliklerde acil müdahale
Hangi Durumlarda Ameliyat Gerekir?
- Şişliğin 5 cm’yi geçmesi
- Yürüme veya oturmada zorluk
- Sıvıda enfeksiyon bulguları
- 1 yılda 3’ten fazla aspirasyon gereksinimi
- Kanser şüphesi
Yetişkinlerde nüks oranı cerrahi teknikle ilişkilidir: Basit aspirasyonda %100, Lord ameliyatında %15, zarın tam çıkarılmasında %1’den az. Yenidoğanlarda ise cerrahi başarı oranı %98’dir.
