Spinal kanal daralması (spinal stenoz), omurilik ve sinir köklerinin geçtiği kanalın daralmasıyla ortaya çıkan ciddi bir ortopedik sorundur. Özellikle 50 yaş üstü bireylerde sık görülen bu durum, hareket kabiliyetini kısıtlayarak yaşam kalitesini önemli ölçüde düşürebilir.
Spinal Kanal Daralması Nedir?
Omurga içindeki boşluğun çeşitli nedenlerle daralması sonucu sinir dokularının sıkışmasıdır. En yaygın olarak bel (lomber) ve boyun (servikal) bölgelerinde görülür. Daralma, kemik çıkıntıları, fıtıklaşmış diskler veya bağ dokularının kalınlaşması gibi yapısal değişimlerle ortaya çıkar.
Nedenleri ve Risk Faktörleri
Yaşlanma en önemli risk faktörüdür çünkü eklemlerde dejenerasyon ve disklerde su kaybı kanal hacmini azaltır. Osteoartrit, omurgada kemik çıkıntılarına yol açarak daralmayı tetikler. Genetik yatkınlık, doğuştan dar kanal yapısı veya geçirilmiş omurga travmaları da hastalığı tetikleyebilir. Skolyoz gibi omurga deformiteleri ve Paget hastalığı gibi kemik metabolizması bozuklukları diğer önemli nedenlerdir.
Belirtileri
- Bel veya boyunda şiddetli ağrı
- Bacaklarda veya kollarda uyuşma/karıncalanma
- Yürürken bacaklarda kramp ve güçsüzlük (nörojenik kladikasyo)
- İlerleyen dönemde idrar/büyük tuvalet kontrolü kaybı
- Denge sorunları ve yürüme güçlüğü
Teşhis Yöntemleri
Fizik muayenede refleks kaybı ve duyu değişiklikleri değerlendirilir. Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRG), sinir sıkışmasının tam lokasyonunu gösteren altın standart yöntemdir. Bilgisayarlı Tomografi (BT), kemik yapıdaki anormallikleri detaylandırır. Elektromiyografi (EMG) ise sinir hasarının derecesini ölçer.
Tedavi Seçenekleri
Cerrahi Dışı Tedaviler:
- Fizik tedavi: Esneklik ve çekirdek kas güçlendirme egzersizleri
- Epidural steroid enjeksiyonları: Enflamasyonu azaltarak ağrıyı hafifletir
- Ağrı kesiciler: NSAİİ’ler veya nöropatik ağrı için gabapentin
- Korse kullanımı: Omurgayı destekleyerek ağrıyı azaltır
Cerrahi Tedaviler:
- Laminektomi: Omurga kemerinin kısmen çıkarılması
- Foraminotomi: Sinir kökü çıkış deliklerinin genişletilmesi
- Spinal füzyon: İstikrarsız omurgalarda stabilizasyon
Yaşam Tarzı Önerileri
Düzenli yüzme veya pilates gibi düşük etkili egzersizler omurga sağlığını korur. Fazla kiloların verilmesi omurgaya binen yükü azaltır. Uzun süre ayakta durmaktan kaçınmak ve doğru postür bilinci geliştirmek kritik önem taşır. Ergonomik ofis sandalyeleri ve ortopedik yatak seçimi günlük yaşamı kolaylaştırır.
Hangi Durumlarda Ameliyat Gerekir?
İlerleyici nörolojik kayıp (bacaklarda güçsüzlük), mesane-bağırsak kontrolünün kaybı veya cerrahi dışı tedavilere yanıt alınamayan şiddetli ağrı durumlarında cerrahi kaçınılmazdır. Modern mikrocerrahi tekniklerle başarı oranları %85’lere ulaşmaktadır.
