Uyuz Hastalığı Belirtileri Tedavisi ve Korunma Yolları

Uyuz (skabiyez), Sarcoptes scabiei adlı akarın neden olduğu, şiddetli kaşıntı ve deri lezyonlarıyla karakterize bulaşıcı bir hastalıktır. Yoğun sosyal temasın olduğu ortamlarda hızla yayılabilen bu enfeksiyon, doğru tedavi ve hijyen önlemleriyle kontrol altına alınabilir.

Uyuz Nedir ve Nasıl Bulaşır?
Deri altına yerleşen dişi akarların yumurtalarını bırakmasıyla ortaya çıkar. 15-20 dakika süren yakın temasla (aynı yatakta uyuma, uzun süreli el ele tutuşma) veya ortak giysi/havlu kullanımıyla bulaşır. Toplu yaşam alanları (yurtlar, bakım evleri) ve kalabalık ailelerde risk yüksektir.

Belirtiler Nelerdir?

• Gece artan kaşıntı: Özellikle sıcak ortamda şiddetlenir.
• Deride tünel izleri: Akarların açtığı gri-beyaz çizgiler (el bileği, parmak araları).
• Döküntüler: Kaşıntılı kırmızı kabarcıklar (koltuk altı, bel, kalça).
• Yaralar: Kaşımaya bağlı deri bütünlüğünün bozulması.

Teşhis Yöntemleri

1. Klinik Muayene: Tipik lezyonların görülmesi.
2. Mikroskopik İnceleme: Deri kazıntısında akar veya yumurtaların tespiti.
3. Dermoskopi: Deri yüzeyinin özel cihazla incelenmesi.

Tedavi Protokolü

• Permetrin %5 Krem: Tüm vücuda 8-14 saat süreyle uygulanır.
• İvermektin Tablet: Ağır vakalarda tek doz (vücut ağırlığına göre).
• Antihistaminikler: Kaşıntıyı azaltmak için (desloratadin).
  ÖNEMLİ: Tüm aile bireyleri ve temaslılar eş zamanlı tedavi edilmeli.

Ev Dezenfeksiyonu

1. Çarşaf, havlu ve giysiler 60°C’de yıkanmalı.
2. Yıkanamayan eşyalar plastik poşette 3 gün bekletilmeli.
3. Yatak ve koltuklar vakumlanmalı.

Yanlış Bilinenler

• ❌ "Temiz insanlarda olmaz": Her sosyoekonomik düzeyde görülür.
• ❌ "Hayvandan bulaşır": İnsan uyuzu sadece insandan bulaşır.
• ❌ "Bitkisel tedavi yeterli": Tıbbi tedavi şarttır.

Komplikasyonlar

• Kaşıntıya bağlı bakteriyel enfeksiyonlar (selülit).
• Norveç uyuzu: Bağışıklığı baskılanmışlarda şiddetli form.

Korunma Stratejileri

• Ortak giysi/havlu kullanmaktan kaçının.
• Şüpheli temas sonrası vücut temizliği yapın.
• Toplu alanlarda yüzey temizliğine dikkat edin.

Gebelikte ve Bebeklerde Özel Durumlar

• Hamilelerde kükürtlü merhem tercih edilir.
• 2 aydan küçük bebeklerde permethrin kontrollü kullanılır.

Ne Zaman Doktora Gitmeli?

• Kaşıntı 4 haftayı geçerse.
• Ailede benzer şikayetler varsa.
• Deride iltihaplı yaralar oluştuysa.

Uyuz, doğru tedaviyle 2-6 haftada tamamen iyileşir. Kaşıntı tedaviden sonra 4 hafta sürebilir. Dermatoloji uzmanı takibi önerilir.