Ruminasyon sendromu, yeni yenilen gıdaların ağıza istemsiz şekilde geri gelmesiyle karakterize nörogastroenterolojik bir bozukluktur. Mide içeriğinin ağza kadar yükselmesi sonucu yeniden çiğneme, yutma veya tükürme davranışları gözlenir. Çocuklarda ve gelişimsel yetersizliği olan bireylerde daha sık görülse de her yaşta ortaya çıkabilir.
Ruminasyon Sendromunun Nedenleri
Hastalığın kesin nedeni bilinmemekle birlikte diyafram kasının istemsiz kasılması (ruminasyon trizmi) temel mekanizmadır. Yemek sonrası karın kasları ve diyaframın koordinasyonsuz kasılması mide basıncını artırır. Psikolojik faktörler (stres, kaygı bozuklukları), gastroözofageal reflü hastalığı (GÖRH) ve bazı nörolojik durumlarla ilişkili olabilir.
Belirtiler ve Tanı Kriterleri
- Yemekten 15-30 dakika sonra ağza gıda geri gelmesi (regürjitasyon)
- Geri gelen gıdanın acı veya asidik olmaması (reflüden farkı)
- Yeniden çiğneme, yutma veya tükürme davranışı
- Kilo kaybı, diş erozyonu ve ağız kokusu gibi komplikasyonlar
Tanı için Roma IV kriterleri kullanılır: Belirtilerin en az 2 ay sürmesi ve organik patolojilerin dışlanması gerekir.
Teşhis Sürecinde Kullanılan Yöntemler
- Özefagus Manometresi: Alt özefagus sfinkteri basıncını ölçer.
- İmpedans-pH Metre: Reflü ile ruminasyonun ayrımını sağlar.
- Elektrogastrografi (EGG): Mide kasılma paternlerini analiz eder.
- Psikiyatrik Değerlendirme: Altta yatan anksiyete veya obsesif bozuklukların tespiti için.
Tedavi Yaklaşımları
- Diyafragma Solunum Eğitimi: Karın-dişi diyafram solunumu ile ruminasyon trizminin kırılması.
- Davranışçı Terapi: Regürjitasyonu tetikleyen durumların farkındalığı ve alternatif davranışların öğretilmesi.
- Biofeedback: Kas aktivitesinin görsel geri bildirimle kontrol edilmesi.
- İlaç Tedavisi: Baclofen (GABA-B agonisti) alt özefagus sfinkter basıncını artırarak etki gösterir.
Yaşam Tarzı Önerileri
- Yemeklerden sonra 45 dakika dik pozisyonda oturmak
- Stres yönetimi için nefes egzersizleri veya meditasyon
- Lokmaları 20-30 kez çiğneyerek yavaş yemek
- Tetikleyici gıdalardan (yağlı, baharatlı) kaçınmak
Ne Zaman Doktora Başvurulmalı?
- Haftada 3’ten fazla ruminasyon epizodu
- İstenmeyen kilo kaybı veya yutma güçlüğü
- Diş minesinde aşınma belirtileri
- Sosyal izolasyon veya yemek korkusu gelişmesi
Sindirim sistemi ile psikolojik faktörlerin iç içe geçtiği bu durumda gastroenterolog ve psikiyatri iş birliği tedavi başarısını artırır. Erken müdahale ile semptomların %70’inde tam kontrol sağlanabilir.
