Rektal Kanser Belirtileri Tedavisi ve Korunma

Rektal kanser, kalın bağırsağın son 15 cm’lik bölümünde (rektum) gelişen kötü huylu tümörlerdir. Kolorektal kanserlerin yaklaşık %30’unu oluşturur ve erken evrede teşhis edildiğinde tedavi başarısı oldukça yüksektir. Bu makalede, rektal kanserin belirtileri, risk faktörleri, tanı yöntemleri ve güncel tedavi seçeneklerini detaylıca ele alacağız.

Rektal Kanserin Belirtileri
Hastalık sinsi başlangıçlı olup erken evrelerde belirti vermeyebilir. İlerledikçe şu semptomlar ortaya çıkar:

• Dışkıda kan (parlak kırmızı veya katran rengi)
• Bağırsak alışkanlıklarında değişiklik (ishal-kabız döngüsü)
• Dışkılama sırasında tam boşalamama hissi
• Karında şişkinlik ve ağrı
• Sebepsiz kilo kaybı ve demir eksikliği anemisi

Risk Faktörleri ve Nedenleri
Rektal kanser gelişiminde çeşitli genetik ve çevresel faktörler rol oynar:

• Yaş: 50 yaş üzerinde risk belirgin artar.
• Genetik: Ailede kolorektal kanser öyküsü veya Lynch sendromu.
• Yaşam Tarzı: Kırmızı et ağırlıklı beslenme, sigara ve aşırı alkol tüketimi.
• Tıbbi Geçmiş: Ülseratif kolit veya Crohn hastalığı gibi inflamatuar bağırsak hastalıkları.

Teşhis Yöntemleri
Tanıda çoklu yaklaşım esastır:

1. Dijital Rektal Muayene: Tümörün elle hissedilmesi.
2. Kolonoskopi: Alt bağırsağın kameralı sistemle incelenmesi ve biyopsi alınması.
3. Görüntüleme: BT/MR ile tümör boyutu ve metastaz kontrolü.
4. Tümör Belirteçleri: CEA (karsinoembriyonik antijen) testi.

Evreleme ve Prognoz
Evreleme, tedavi planı için kritik öneme sahiptir:

• Evre 1: Tümör rektum mukozasıyla sınırlı.
• Evre 2: Tümör kas tabakasını aşmış.
• Evre 3: Lenf nodlarına yayılım.
• Evre 4: Karaciğer/akciğer gibi uzak organ metastazı.
  5 yıllık sağkalım; evre 1’de %90, evre 4’te %15’tir.

Tedavi Seçenekleri
Tedavi multidisipliner yaklaşım gerektirir:

• Cerrahi: Lokalize tümörlerde tümörlü bölgenin çıkarılması (low anterior rezeksiyon).
• Kemoterapi: 5-FU veya kapasitabin gibi ilaçlarla metastaz kontrolü.
• Radyoterapi: Ameliyat öncesi tümör küçültme veya sonrası nüks önleme.
• Hedefe Yönelik Tedaviler: EGFR inhibitörleri (Cetuximab) veya anjiyogenez inhibitörleri (Bevacizumab).

Yan Etki Yönetimi
Tedavilerin olası etkilerini hafifletmek için:

• Stoma Bakımı: Geçici/ kalıcı kolostomi uygulanan hastalarda özel bakım.
• Beslenme Danışmanlığı: Protein ağırlıklı diyet ve lif takviyesi.
• Pelvik Taban Rehabilitasyonu: Cerrahi sonrası bağırsak fonksiyonlarını düzenleyen egzersizler.

Korunma ve Erken Teşhis Stratejileri

• Tarama Programları: 45 yaş üstü bireylere yıllık gaitada gizli kan testi ve 10 yılda bir kolonoskopi.
• Yaşam Tarzı Değişiklikleri: Yüksek lifli beslenme, düzenli egzersiz ve işlenmiş etlerden kaçınma.
• Risk Gruplarında Profilaksi: Ailesel polipozis varlığında aspirin kullanımı.

Psikososyal Destek
Hastalık sürecinde psikoonkoloji hizmetleri ile:

• Anksiyete ve depresyon yönetimi.
• Stoma kabul sürecinde danışmanlık.
• Sosyal destek gruplarına yönlendirme.