Prostat iltihabı (prostatit), prostat bezinin enfeksiyon veya inflamasyonu sonucu ortaya çıkan yaygın bir ürolojik sorundur. Erkeklerin yaklaşık %10’unda hayat boyu en az bir kez görülür. Akut ve kronik formları olan bu rahatsızlık, yaşam kalitesini önemli ölçüde düşürebilir.
Prostat İltihabı Türleri
Prostatit dört ana kategoride sınıflandırılır:
- Akut bakteriyel prostatit: Ani başlangıçlı, ateş ve şiddetli pelvik ağrı ile karakterizedir.
- Kronik bakteriyel prostatit: Tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonlarıyla seyreder.
- Kronik prostatit/kronik pelvik ağrı sendromu (CP/CPPS): En sık görülen tiptir (%90). Bakteriyel olmayan inflamasyondur.
- Asemptomatik inflamatuar prostatit: Belirti vermeden seyreder, semen analizinde tesadüfen saptanır.
Belirtiler ve Şikayetler
Hastalığın tipine göre şikayetler değişir:
- İdrar yaparken yanma veya kesik kesik idrar akışı
- Kasık, alt karın veya bel bölgesinde batıcı ağrı
- Sık idrara çıkma (özellikle geceleri)
- Ejakülasyon sırasında ağrı
- Ateş ve üşüme (akut formda)
- Cinsel işlev bozuklukları
Nedenleri ve Risk Faktörleri
Akut vakalar genellikle E. coli, Klebsiella gibi bakterilerle gelişir. Kronik formda ise otoimmün reaksiyonlar, sinir hasarı veya pelvik kas spazmları rol oynar. Risk faktörleri arasında idrar yolu enfeksiyon öyküsü, prostat biyopsisi, dehidratasyon ve uzun süreli bisiklet kullanımı yer alır.
Teşhis Yöntemleri
Tanı koymak için:
- Dijital rektal muayene: Prostatın hassasiyeti ve büyüklüğü değerlendirilir.
- İdrar tahlili ve kültürü: Enfeksiyon etkeni araştırılır.
- Semen analizi: Bakteri veya inflamatuar hücreler incelenir.
- PSA testi: Prostat kanserinden ayırt etmek için istenebilir.
Tedavi Yaklaşımları
Tedavi protokolü hastalığın tipine göre belirlenir:
- Akut bakteriyel prostatit: 2-4 haftalık antibiyotik (siprofloksasin, levofloksasin). Şiddetli vakalarda hastanede IV tedavi.
- Kronik bakteriyel prostatit: 4-12 hafta antibiyotik, alfa blokerler (tamsulosin).
- CP/CPPS: Nonsteroid anti-inflamatuarlar, pelvik taban fizyoterapisi, nöromodülasyon.
- Tamamlayıcı tedaviler: Prostat masajı, akupunktur, quercetin ve çuha çiçeği yağı takviyeleri.
Önleme Stratejileri
- Günlük 2-3 litre su tüketimi
- Düzenli pelvik taban egzersizleri
- Baharatlı gıdalar ve kafeinden kaçınma
- Uzun süreli oturmaktan kaçınma
- Stres yönetimi (meditasyon, yoga)
Komplikasyonlar ve Dikkat Edilmesi Gerekenler
Tedavi edilmeyen vakalarda prostat apsesi, epididimit veya sepsis gelişebilir. Kronik prostatitli hastalarda depresyon riski artar. Özellikle akut formda alkol kesinlikle tüketilmemelidir.
Ne Zaman Üroloğa Başvurmalı?
İdrarda kan görülmesi, 38.5°C üzeri ateş veya idrar yapamama durumunda acil müdahale gerekir. Kronik ağrısı olanlar ise en geç 2 hafta içinde üroloji uzmanına görünmelidir.
Yaşam Tarzı Önerileri
Ilık oturma banyoları ağrıyı azaltabilir. Düzenli cinsel aktivite prostatik sekresyonların boşalmasını sağlar. Bisiklet yerine yüzme veya yürüyüş gibi sporlar tercih edilmelidir.
