Prostat kanseri, erkeklerde en sık görülen kanser türlerinden biridir. Prostat bezindeki hücrelerin kontrolsüz çoğalmasıyla ortaya çıkan bu hastalık, erken evrede belirti vermeyebilir. Yaşlanmayla birlikte risk artar; 50 yaş üstü erkeklerde düzenli tarama hayati önem taşır.
Risk Faktörleri
Prostat kanseri gelişiminde çeşitli faktörler rol oynar. Yaş en önemli risk faktörüdür; 65 yaş üstü erkeklerde tanı oranı belirgin şekilde artar. Ailede prostat kanseri öyküsü varsa risk 2 kat yükselir. Afrika kökenli erkeklerde hastalığa yakalanma ve agresif seyretme olasılığı daha fazladır. Obezite, yüksek yağlı beslenme ve sigara kullanımı da riski artıran çevresel faktörler arasındadır.
Belirtiler ve Uyarı İşaretleri
- İdrarda kan görülmesi (hematüri)
- Sık idrara çıkma, özellikle geceleri artış (noktüri)
- İdrar akışında zayıflık veya kesik kesik idrar yapma
- Pelvik bölgede sürekli ağrı veya rahatsızlık hissi
- Kemik ağrıları (ileri evrede metastaz belirtisi)
- Ereksiyon problemleri
Teşhis Yöntemleri
- PSA Testi: Kanda prostat spesifik antijen seviyesi ölçülür. Yüksek PSA değerleri uyarıcıdır ancak tek başına tanı koydurmaz.
- Dijital Rektal Muayene (DRM): Uzman hekim parmakla prostatı kontrol ederek sertlik veya kitle araştırır.
- Prostat Biyopsisi: Transrektal ultrason eşliğinde alınan doku örnekleri patolojik incelemeye gönderilir.
- Görüntüleme: MR, PET-CT veya kemik sintigrafisi ile tümörün yayılımı değerlendirilir.
Tedavi Seçenekleri
Tedavi stratejisi kanserin evresine, hastanın yaşına ve genel sağlık durumuna göre belirlenir:
- Aktif İzlem: Düşük riskli erken evre tümörlerde PSA ve düzenli kontrollerle takip.
- Cerrahi: Radikal prostatektomi ile prostatın tamamen çıkarılması (robotik cerrahi seçeneği mevcuttur).
- Radyoterapi: Işın tedavisiyle kanser hücrelerinin yok edilmesi (eksternal veya brakiterapi şeklinde).
- Hormon Tedavisi: Testosteron seviyelerini baskılayarak tümör büyümesini yavaşlatma.
- Kemoterapi ve Hedefe Yönelik Tedaviler: Metastatik vakalarda kullanılan ileri yöntemler.
Önleme ve Erken Tanı Stratejileri
- 50 yaşından itibaren yıllık PSA testi ve dijital rektal muayene
- Aile öyküsü varsa taramaya 45 yaşında başlama
- Domates, brokoli, yeşil çay gibi antioksidan zengini besinler tüketme
- Düzenli egzersiz ve ideal kiloyu koruma
- Sigara ve aşırı alkol tüketiminden kaçınma
Yaşam Kalitesini Artırma Yolları
Tedavi sonrası pelvik taban egzersizleri idrar kaçırma sorunlarını azaltabilir. Cinsel işlev bozukluklarında ilaçlar veya vakum cihazları etkili çözümler sunar. Psikolojik destek, hasta ve ailesinin süreçle başa çıkmasına yardımcı olur.
Prostat kanserinde erken teşhis tedavi başarısını önemli ölçüde artırır. Belirtileri ciddiye almak ve düzenli kontrolleri ihmal etmemek, hastalıkla mücadelede en kritik adımlardır.
