Prostat bezi büyümesi (Benign Prostat Hiperplazisi – BPH), erkeklerde yaşla birlikte artan yaygın bir sağlık sorunudur. 50 yaş üstü erkeklerin yaklaşık %50’sinde, 80 yaş üzerinde ise %90’ında görülen bu durum, idrar yollarında tıkanıklığa ve yaşam kalitesini düşüren şikayetlere yol açabilir. İşte prostat büyümesi hakkında bilinmesi gerekenler:
Prostat Büyümesinin Nedenleri
Prostat bezinin büyümesinden temel olarak androjen hormonları (testosteron ve dihidrotestosteron) sorumludur. Yaşlanmayla birlikle hormon dengesindeki değişimler, prostat hücrelerinin kontrolsüz çoğalmasına neden olur. Ailesel yatkınlık, diyabet, obezite ve hareketsiz yaşam tarzı risk faktörleri arasındadır.
Belirtileri
- İdrar Yapma Güçlüğü: Zayıf idrar akışı, idrarın kesik kesik gelmesi
- Sık İdrara Çıkma: Özellikle geceleri artan idrara çıkma ihtiyacı (noktüri)
- Acil İdrar Hissi: Aniden gelen ve ertelemeyen idrar hissi
- Tam Boşalamama Hissi: İdrar sonrası rahatlayamama
- İdrar Kaçırma: Öksürürken veya hapşırırken damlama
- İdrar Yolu Enfeksiyonu: Tekrarlayan enfeksiyonlar
Teşhis Yöntemleri
- Rektal Tuşe Muayenesi: Doktorun parmakla prostatı değerlendirmesi
- PSA Testi: Kanda prostat spesifik antijen seviyesinin ölçülmesi
- İdrar Akım Testi: İdrar akış hızının ölçülmesi
- Ultrason: Prostat boyutunun ve idrar sonrası rezidüel idrarın tespiti
- Ürodinami: Mesane fonksiyonlarının detaylı analizi
Tedavi Seçenekleri
-
İlaç Tedavisi:
- Alfablokerler: Tamsulosin, idrar yolundaki düz kasları gevşetir.
- 5-alfa Redüktaz İnhibitörleri: Finasterid, prostat boyutunu küçültür.
- Antikolinerjikler: Aşırı aktif mesane semptomlarını azaltır.
-
Cerrahi Yöntemler:
- TURP (Transüretral Rezeksiyon): Altın standart yöntem, prostat dokusunun endoskopik olarak çıkarılması.
- Lazer Tedavileri: Yeşil ışık lazer (PVP) veya holmium lazerle doku buharlaştırma.
- Prostat Stenti: İdrar kanalına geçici tüp yerleştirilmesi.
-
Minimal İnvaziv Yöntemler:
- Rezüm Sistemi: Su buharıyla prostat dokusunun tahrip edilmesi.
- UroLift: Prostatı askıya alarak idrar yolunu açan klips uygulaması.
Doğal Destekleyici Yaklaşımlar
- Beslenme Önerileri: Domates (likopen), kabak çekirdeği (çinko), yeşil çay (antioksidan) tüketimi.
- Bitkisel Takviyeler: Saw palmetto, çimdik otu (Pygeum africanum) ekstreleri.
- Yaşam Tarzı Değişiklikleri: Akşam sıvı alımını sınırlama, kafein ve alkolden kaçınma.
Komplikasyonlar ve Risk Yönetimi
Tedavi edilmeyen prostat büyümesi; mesane taşı, idrar retansiyonu, böbrek hasarı ve tekrarlayan enfeksiyonlara yol açabilir. Düzenli kontrollerle prostat kanseri ayırıcı tanısı mutlaka yapılmalıdır. PSA değeri 4 ng/ml üzerindeyse biyopsi gerekebilir.
Hangi Durumlarda Acil Müdahale Gerekir?
- Tam idrar yapamama (akut retansiyon)
- İdrarda şiddetli kanama
- Böbrek yetmezliği bulguları (bulantı, halsizlik)
Prostat büyümesi tedavisi, üroloji uzmanı tarafından kişiye özel planlanır. Hafif semptomlarda yaşam tarzı değişiklikleri yeterli olurken, ileri vakalarda cerrahi kaçınılmazdır. Erken teşhis ve doğru tedavi ile semptomların kontrol altına alınabileceği unutulmamalıdır.
