Poliüri, günlük idrar çıkışının anormal şekilde artması durumudur. Yetişkinlerde günde 2.5 litreden fazla idrar üretimi bu kapsamda değerlendirilir. Bu durum basit sıvı tüketim artışından ciddi tıbbi sorunlara kadar geniş bir yelpazede nedenlerle ortaya çıkabilir.
Poliürinin Başlıca Nedenleri
- Diyabetes Mellitus: Yüksek kan şekeri, böbreklerde fazla glikoz atılımına yol açarak idrar miktarını artırır.
- Diabetes İnsipidus: ADH (antidiüretik hormon) eksikliği veya direnci nedeniyle böbrekler suyu geri ememez.
- İdrar Söktürücü İlaçlar: Hipertansiyon tedavisinde kullanılan diüretikler bilinçli su atılımını tetikler.
- Kronik Böbrek Hastalığı: Böbrek tübüllerinin konsantrasyon yeteneğinin bozulması.
- Psikojen Polidipsi: Aşırı su içme alışkanlığına bağlı olarak gelişen fizyolojik tepki.
- Hiperkalsemi: Kanda yüksek kalsiyum düzeyleri böbrek fonksiyonlarını etkiler.
Tanı Sürecinde Kullanılan Yöntemler
- 24 Saatlik İdrar Toplama: Gerçek idrar hacmi ve içeriği ölçülür.
- Kan Testleri: Açlık kan şekeri, elektrolitler (sodyum, potasyum), kalsiyum ve böbrek fonksiyon testleri.
- Su Kısıtlama Testi: Diabetes insipidus tanısı için ADH yanıtı değerlendirilir.
- Görüntüleme: Böbrek ve mesane yapısal anomalilerini ekarte etmek için ultrason.
Tedavi Yaklaşımları
- Diyabet Kontrolü: Kan şekeri regülasyonu için oral antidiyabetikler veya insülin.
- Hormon Replasmanı: Santral diabetes insipidusta desmopressin (sentetik ADH) kullanımı.
- Elektrolit Dengesizliğinin Düzeltilmesi: Hiperkalsemi veya hipokalemi tedavisi.
- İlaç Ayarlaması: Diüretik dozunun yeniden düzenlenmesi veya alternatif tedaviler.
- Davranışsal Terapi: Psikojen polidipsi vakalarında sıvı alım kısıtlaması eğitimi.
Gebelikte Poliüriye Dikkat
Hamilelikte sık idrara çıkma fizyolojik olabilir ancak:
- Gestasyonel Diyabet: 24-28. haftalarda OGTT testi ile taranmalı.
- Asemptomatik Bakteriüri: Tedavi edilmezse piyelonefrite dönüşebilir.
- Preeklampsi bulguları (proteinüri + hipertansiyon) mutlaka ekarte edilmeli.
Ne Zaman Acil Müdahale Gerekir?
- Aşırı Dehidratasyon Bulguları: Çökük gözler, cilt turgorunda azalma, taşikardi.
- Şuur Değişiklikleri: Diyabetik ketoasidoz veya hiperozmolar hiperglisemik durumda.
- Anüri: Böbrek yetmezliği işareti olabilir.
Yaşam Tarzı Önerileri
- Alkol ve kafein tüketimini sınırlandırın.
- Gece poliürisi varsa yatmadan 2 saat önce sıvı alımını durdurun.
- Tuz alımını kontrol ederek böbrek yükünü azaltın.
Poliüri tedavisi altta yatan nedene odaklanır. Tekrarlayan şikayetlerde üroloji veya endokrinoloji uzmanına başvurulmalıdır.
