Plasenta perkreata, plasentanın rahim kas tabakasına anormal derecede yapışması ve bu dokuları istila etmesiyle karakterize ciddi bir gebelik komplikasyonudur. Plasentanın doğum sonrası ayrılamamasına bağlı şiddetli kanamalar, anne ölümlerinin önde gelen nedenleri arasındadır.
Plasenta Perkreata Nedir?
Plasentanın rahim duvarının farklı katmanlarına tutunma derecesine göre üç tipi bulunur:
- Plasenta Akreata: Plasenta rahim kas tabakasına yapışır ancak istila etmez.
- Plasenta İnkreata: Plasenta rahim kas tabakasının derinliklerine doğru ilerler.
- Plasenta Perkreata: Plasenta rahim duvarını tamamen aşarak mesane gibi komşu organlara yayılır.
Risk Faktörleri ve Nedenleri
Başlıca risk faktörleri şunlardır:
- Geçirilmiş Sezaryen: Önceki sezaryen sayısı arttıkça risk katlanarak yükselir. 3+ sezaryende risk %60’a çıkar.
- Plasenta Previa: Plasentanın rahim ağzını kapatması durumunda perkreata riski 3-5 kat artar.
- Rahim Cerrahisi Öyküsü: Miyom alımı, kürtaj veya endometriyal ablasyon gibi işlemler.
- İleri Anne Yaşı: 35 yaş üstü gebelikler.
- Sigara Kullanımı: Damar yapısını bozarak plasental anormallikleri tetikler.
Teşhis Yöntemleri
Erken tanı anne sağkalımını doğrudan etkiler:
- Renkli Doppler Ultrason: Plasentada "lakes" adı verilen kan göllenmeleri ve rahim-mesane sınırının kaybı tipiktir.
- Manyetik Rezonans (MRI): Plasentanın komşu organları istila derecesini değerlendirmede altın standarttır.
- Biyokimyasal Belirteçler: Alfa-fetoprotein (AFP) ve gebelik ilişkili plazma proteini (PAPP-A) yüksekliği.
Tedavi Stratejileri
Multidisipliner yaklaşım şarttır:
- Planlı Sezaryen ve Histerektomi: 34-36. haftalarda gerçekleştirilir. Cerrahide "aort balon oklüzyonu" kan kaybını %40 azaltır.
- Konservatif Tedavi: Plasenta bölümünün rahimde bırakılması ve metotreksat uygulaması (nadiren başarılıdır).
- Damar Embolizasyonu: Kanamayı kontrol amacıyla radyolojik yöntemle tıkanan damarlar.
Olası Komplikasyonlar
- Masif Kanama: 5 litre üstü kan kaybı ve yaygın damar içi pıhtılaşma (DIC).
- Mesane Yaralanması: Plasentanın mesane duvarını istilası nedeniyle cerrahi onarım gerekebilir.
- Yoğun Bakım İhtiyacı: %30 olguda 48 saatten uzun yoğun bakım gereksinimi.
- Psikolojik Travma: Acil histerektomi sonrası doğurganlığın kaybına bağlı depresyon.
Korunma Yolları
- Sezaryen Sayısının Sınırlanması: Tıbbi gereklilik olmadan çoğul sezaryenden kaçınılmalı.
- Erken Tarama: Riskli gebelerde 20. haftada detaylı ultrason.
- Uzman Merkezlerde Doğum: Yüksek riskli vakaların III. düzey perinatal merkezlerde takibi.
Güncel Araştırmalar
2023’te American Journal of Obstetrics‘te yayınlanan çalışmada, plasental istila bölgesine "kollajen matriks grefti" uygulanmasının kanama volümünü %58 azalttığı gösterilmiştir.
Takip Süreci
Postoperatif dönemde:
- 48 saat yoğun bakım izlemi
- Hemoglobin ve koagülasyon parametrelerinin saatlik takibi
- Psikiyatrik destek ve doğurganlık koruma danışmanlığı
Bu komplikasyonla mücadelede deneyimli ekip, teknolojik altyapı ve protokolize yaklaşım anne sağkalım oranlarını %95’in üzerine çıkarmaktadır.
