Perine yırtılması, doğum sırasında bebeğin başının çıkışı esnasında vajina ile anüs arasındaki dokuda meydana gelen yırtılmalardır. Özellikle ilk doğumlarda sık görülen bu durum, doğru yönetilmediğinde uzun vadeli komplikasyonlara yol açabilir.
Perine Yırtılması Nedir?
Perine bölgesi, pelvik taban kaslarını destekleyen ve doğumda gerilen hassas bir dokudur. Bebeğin baş çevresinin genişliği, hızlı doğum veya müdahaleli doğumlar gibi faktörler bu bölgede yırtılmalara neden olabilir.
Derecelendirme ve Türleri
Yırtıklar şiddetine göre 4 derecede sınıflandırılır:
- 1. Derece: Sadece cilt ve vajinal mukozada yüzeysel yırtık.
- 2. Derece: Perine kaslarının (bulbokavernozus, transvers perineal) tutulduğu orta şiddette yırtık.
- 3. Derece: Anal sfinkter kasının kısmen (3a) veya tamamen (3b) yırtılması.
- 4. Derece: Anal mukozanın da yırtıldığı en şiddetli form.
Risk Faktörleri
- İlk doğum
- Makrozomik bebek (4 kg üzeri)
- Müdahaleli doğum (vakum/forseps)
- Doğumun ikinci evresinin uzaması
- Annenin yaşının 35+ olması
Tedavi Yöntemleri
-
Cerrahi Onarım:
- 2-4. derece yırtıklarda katmanlı dikiş uygulanır.
- Absorbe olabilen dikiş materyalleri kullanılır.
- Sfinkter onarımı sonrası 5-7 gün antibiyotik verilir.
-
Ağrı Yönetimi:
- Soğuk kompres ve özel oturma yastıkları
- Parasetamol veya ibuprofen içeren ağrı kesiciler
- Ilık oturma banyoları (sitz bath)
-
Rehabilitasyon:
- Pelvik taban egzersizleri (Kegel)
- 6-8 hafta cinsel ilişki ve ağır kaldırmadan kaçınma
- Kabızlığı önlemek için lifli beslenme
Korunma Stratejileri
- Perine Masajı: Gebeliğin 34. haftasından itibaren günde 5 dakika uygulama yırtık riskini %30 azaltır.
- Doğum Pozisyonu: Diz-dirsek pozisyonu veya yan yatış perine basıncını azaltır.
- Kontrollü Doğum: Epizyotomi yerine doğal yırtılmayı destekleyen "koruyucu perine bakımı".
- Sıcak Kompres: Doğumun ikinci evresinde perineye uygulanan ılık kompres esnekliği artırır.
Olası Komplikasyonlar
- Dikiş bölgesinde enfeksiyon veya açılma
- Kronik ağrı
- Anal inkontinans (özellikle 3-4. derece yırtıklarda)
- Cinsel işlev bozuklukları
İyileşme Sürecinde Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Tuvalet sonrası bölgeyi önden arkaya temizlemek
- Dikiş bölgesini günde 2 kez ılık suyla yıkamak
- Doktor onayı olmadan vajinal duş yapmamak
- İlk 6 hafta tampon kullanmamak
Ne Zaman Doktora Başvurulmalı?
- Ateş >38°C
- Kötü kokulu akıntı
- Dikişlerde açılma
- Makattan kanama veya dışkı kaçırma
Perine yırtıklarının uzun vadeli sonuçları, doğru tedavi ve rehabilitasyonla önemli ölçüde önlenebilir. Kontrollü doğum teknikleri ve perine koruma yöntemleriyle risk minimale indirilebilir.
