Omurilik eğriliği (skolyoz), omurganın yana doğru 10 dereceden fazla eğrildiği kompleks bir iskelet sistemi bozukluğudur. Türkiye’de her 100 çocuktan 3’ünde görülen bu durum, erken teşhis edilmediğinde solunum fonksiyonlarını bile tehdit edebilir.
Skolyoz Nedir?
Skolyoz, omurganın üç boyutlu deformitesidir. Sadece yanal eğrilik değil, omurların kendi ekseninde dönmesi (rotasyon) ve kifoz/lordoz dengesizlikleriyle karakterizedir. En sık adolesan idiyopatik skolyoz tipi görülür (vakaların %80’i). Nöromüsküler, konjenital ve dejeneratif tipler ise diğer nedenler arasındadır.
Belirtileri Nasıl Fark Edilir?
- Omuz seviyeleri arasında belirgin asimetri
- Kalça kemiklerinden birinin daha yüksek durması
- Kürek kemiklerinden birinin çıkıntı yapması
- Kollar serbest bırakıldığında vücutla oluşan mesafenin eşitsizliği
- Öne eğilme testinde sırtta kaburgada tepe çıkıntısı
- Yürüme bozukluğu veya kronik sırt ağrısı (ileri evrelerde)
Teşhis Yöntemleri
- Fizik Muayene: Adams öne eğilme testi ile rotasyon değerlendirilmesi
- Radyolojik İnceleme:
- Tüm omurgayı kapsayan ayakta çekilen posteroanterior grafı
- Cobb açısı ölçümü (eğriliğin derecesini belirler)
- Risser skalası ile kemik olgunluğunun değerlendirilmesi
- İleri Görüntüleme: Manyetik rezonans (MR) ile nöral yapıların incelenmesi
Skolyoz Derecelendirmesi
| Cobb Açısı | Risk Durumu | Yaklaşım |
|————|——————|————————|
| 10-25° | Hafif | Gözlem + Egzersiz |
| 25-40° | Orta | Korse + Fizyoterapi |
| 40°+ | Şiddetli | Cerrahi değerlendirme |
Tedavi Seçenekleri
1. Konservatif Yöntemler
- Schroth Metodu: Solunum egzersizleriyle 3 boyutlu düzeltme
- Korse Tedavisi: Özellikle büyüme çağındaki çocuklarda (Boston, Cheneau tipi)
- Fizik Tedavi: Core kas güçlendirme, postür eğitimi
2. Cerrahi Tedavi
- Endikasyonlar: 40-50° üzeri eğrilikler, progresyon, nörolojik defisit
- Yöntemler:
- Posterior spinal füzyon: Pedikül vidaları ve çubuklarla stabilizasyon
- VBT (Vertebral Body Tethering): Büyümesi devam eden çocuklarda dinamik düzeltme
Skolyozda Egzersizin Rolü
- Yoga: Denge ve esneklik artışı
- Yüzme: Yerçekimsiz ortamda kas simetrisini geliştirme
- Pilates: Transvers abdominis ve multifidus kaslarını hedefleyen hareketler
Hasta Önerileri
- Okul çantalarının ağırlığı vücut ağırlığının %10’unu geçmemeli
- Bilgisayar kullanırken monitör göz hizasında olmalı
- Yüzüstü yatış pozisyonundan kaçınılmalı
Skolyoz ve Gebelik İlişkisi
Hafif-orta skolyozlu gebelerde normal doğum mümkündür. Epidural anestezi uygulanabilir. Cobb açısı 50° üzerindeyse doğum öncesi ortopedist konsültasyonu şarttır.
Prognozu Etkileyen Faktörler
- Başlangıç yaşı (ne kadar küçükse progresyon riski o kadar yüksek)
- Eğriliğin tipi (torakal eğrilikler daha hızlı ilerler)
- Kemik olgunluk düzeyi (Risser 4-5’te ilerleme durur)
