Omurga eğriliği (skolyoz, kifoz), omurganın anormal yanal veya ön-arka açılanmalarıyla karakterize bir durumdur. Çocukluk ve ergenlik döneminde sık görülen bu rahatsızlık, erken teşhis edilmediğinde solunum fonksiyonlarından hareket kabiliyetine kadar yaşam kalitesini önemli ölçüde etkileyebilir.
Omurga Eğriliği Türleri
Üç temel tip omurga deformitesi vardır: Skolyoz (yanlara doğru "S" veya "C" şeklinde eğrilik), kifoz (kamburluk olarak bilinen aşırı öne eğim) ve lordoz (belde aşırı içe çökme). Skolyoz vakalarının %80’i nedeni bilinmeyen (idiyopatik) formda olup en sık 10-18 yaş arası kızlarda görülür.
Risk Faktörleri ve Nedenleri
- Aile öyküsü (genetik yatkınlık)
- Serebral palsi veya kas distrofisi gibi nöromüsküler hastalıklar
- Konjenital omurga anomalileri
- Osteoporoz veya omurga kırıkları
- Duruş bozuklukları ve uzun süreli hareketsizlik
Belirtiler ve Erken Uyarı İşaretleri
- Omuz seviyelerinde asimetri
- Kalçaların aynı hizada olmaması
- Kollar yanlara sarkıtıldığında bel kısmında eşit olmayan boşluklar
- Baş öne eğildiğinde sırtta kabarıklık oluşumu
- Kronik sırt ağrısı ve yorgunluk hissi
- Nefes darlığı (ileri vakalarda)
Teşhis Yöntemleri
- Fizik Muayene: Adams öne eğilme testi ile sırt asimetrisi kontrolü
- Röntgen: Cobb açısı ölçümü (eğriliğin derecesini belirler)
- MRG: Altta yatan nörolojik nedenlerin araştırılması
- Kemik Yoğunluk Ölçümü: Osteoporoz şüphesinde
Tedavi Seçenekleri
Konservatif Tedaviler:
- 25-40 Derece Eğriliklerde: Schroth metodu gibi özel fizyoterapi teknikleri
- Büyüme Çağındaki Çocuklarda: Korseler (Milwaukee veya Boston tipi)
- Ağrı Yönetimi: NSAİİ ilaçlar, sıcak-soğuk uygulamalar
Cerrahi Müdahaleler:
- 40 Derece Üzeri Eğrilikler: Spinal füzyon (omurların titanyum vidalarla sabitlenmesi)
- Şiddetli Deformitelerde: Vertebral korporektomi (omurga yeniden hizalama)
- Minimal İnvaziv Teknikler: Endoskopik cerrahi
Egzersiz ve Yaşam Tarzı Önerileri
- Yüzme, pilates ve postür düzeltme egzersizleri
- Sırtüstü yüzme ve sırt kaslarını güçlendiren hareketler
- Okul çantalarının ağırlığının vücut ağırlığının %10’unu geçmemesi
- Ergonomik çalışma masası ve sandalye kullanımı
Komplikasyonlar ve İhmalin Sonuçları
Tedavi edilmeyen vakalarda akciğer kapasitesinde %30’a varan azalma, kronik ağrı sendromları, dejeneratif disk hastalığı ve psikolojik sorunlar (beden imajı kaygısı) gelişebilir.
Korunma Stratejileri
- Okul tarama programlarıyla erken teşhis (10-14 yaş arası düzenli kontroller)
- D vitamini ve kalsiyumdan zengin beslenme
- Çocukluk çağında en az 60 dakika günlük fiziksel aktivite
- Elektronik cihaz kullanımında duruş eğitimi
Hangi Uzmana Başvurulmalı?
Ortopedi ve travmatoloji uzmanları teşhis ve cerrahi tedaviden, fizyoterapistler ise egzersiz programlarından sorumludur. Nörolojik nedenlerde nöroşirürji konsültasyonu gerekebilir.
