Adet ağrısı (dismenore), regl döneminde rahim kasılmalarına bağlı oluşan kramp tarzı ağrılardır. Üreme çağındaki kadınların %50-90’ını etkileyen bu durum, hafiften şiddetliye kadar değişen yoğunlukta görülebilir.
Adet Ağrısı Türleri
- Primer Dismenore: Altta yatan patoloji olmaksızın görülen, prostaglandin hormonunun aşırı salınımına bağlı ağrılardır. Genellikle ilk adetten 1-2 yıl sonra başlar.
- Sekonder Dismenore: Endometriozis, adenomiyozis veya rahim miyomları gibi yapısal problemlerden kaynaklanır. 30’lu yaşlardan sonra başlar ve ağrı süresi uzundur.
Ana Nedenler
- Prostaglandin Fazlalığı: Rahim iç duvarının dökülmesini sağlayan bu kimyasalların yüksek seviyeleri şiddetli kasılmalara yol açar.
- Endometriozis: Rahim dokusunun karın içi organlara yapışması.
- Adenomiyozis: Rahim içi dokusunun rahim kas tabakasına gömülmesi.
- Rahim Miyomları: İyi huylu tümörlerin rahmin kasılmasını engellemesi.
- Pelvik Enflamatuar Hastalık: Geçirilmiş enfeksiyonların yapışıklık oluşturması.
Belirtiler ve Eşlik Eden Semptomlar
- Alt karında bıçak saplanır tarzda kramplar
- Bel ve kasıklara yayılan ağrı
- Bulantı, kusma veya ishal
- Baş ağrısı ve baş dönmesi
- Yorgunluk ve sinirlilik hali
Teşhis Yöntemleri
- Detaylı Öykü: Ağrının karakteri, başlangıç zamanı ve eşlik eden semptomlar.
- Fizik Muayene: Karın ve pelvik bölge değerlendirmesi.
- Ultrason: Rahim, yumurtalık ve tüplerin yapısal anomalileri için.
- Laparoskopi: Şiddetli vakalarda endometriozis tanısı için.
Tedavi Seçenekleri
İlaç Tedavileri:
- NSAİİ’ler: İbuprofen, naproksen gibi prostaglandin üretimini baskılayan ağrı kesiciler.
- Hormonel Tedaviler: Doğum kontrol hapları veya hormonlu spiral (Mirena) ile yumurtlamanın baskılanması.
Cerrahi Müdahaleler:
- Laparoskopik Cerrahi: Endometriozis odaklarının temizlenmesi.
- Myomektomi: Miyomların çıkarılması.
- Endometrial Ablasyon: Rahim içi tabakasının kontrollü tahribatı.
Doğal ve Destekleyici Yöntemler:
- Isı Uygulaması: Karın bölgesine sıcak su torbası ile 20 dakika uygulama.
- Egzersiz: Yürüyüş, yoga veya pilates ile endorfin salınımının artırılması.
- Bitkisel Destekler: Zencefil, papatya çayı veya tarçın tüketimi.
Acil Durum Sinyalleri
Aşağıdaki belirtilerde zaman kaybetmeden doktora başvurulmalıdır:
- Ağrının ağrı kesicilerle geçmemesi
- Ateş ve kötü kokulu vajinal akıntı
- Ani başlayan şiddetli pelvik ağrı
- Adet düzensizliği ile birlikte aşırı kanama
Korunma ve Yaşam Tarzı Önerileri
- Düzenli egzersiz yapmak
- Magnezyum ve omega-3’ten zengin beslenme
- Stres yönetimi (meditasyon, nefes egzersizleri)
- Sigara ve alkol tüketiminden kaçınma
