Malta humması (bruselloz), hayvanlardan insanlara bulaşan ve ateşli bir enfeksiyon hastalığıdır. Özellikle çiğ süt ürünleri tüketimi veya enfekte hayvanlarla temas sonucu yayılan bu hastalık, tedavi edilmezse kronikleşerek ciddi komplikasyonlara yol açabilir.
Hastalığın Nedeni ve Bulaşma Yolları
Brucella cinsi bakterilerin neden olduğu Malta humması, en sık keçi, koyun ve sığırlardan insanlara geçer. Pastörize edilmemiş süt, peynir, tereyağı gibi ürünlerin tüketimi başlıca bulaş yoludur. Ayrıca çiftçiler, veterinerler ve mezbaha çalışanları gibi hayvanlarla doğrudan temas eden meslek gruplarında deri yoluyla bulaş riski yüksektir.
Belirtiler ve Klinik Seyir
Hastalık genellikle 2-4 haftalık kuluçka süresinden sonra grip benzeri belirtilerle başlar:
- Yüksek ateş (özellikle akşamları yükselir)
- Terleme ve titreme nöbetleri
- Eklem ağrıları (diz, kalça, omurga)
- Halsizlik, baş ağrısı, iştahsızlık
- Karaciğer-dalak büyümesine bağlı karın ağrısı
Belirtiler haftalarca sürebilir ve tedavi edilmezse kronik yorgunluk sendromuna dönüşebilir.
Teşhis Yöntemleri
Tanıda klinik bulguların yanı sıra:
- Kan kültürü (altın standart)
- Rose Bengal testi gibi serolojik incelemeler
- Kemik iliği biyopsisi (kronik vakalarda)
- PCR ile bakteri DNA’sının tespiti kullanılır.
Tedavi Protokolü
Antibiyotik tedavisi minimum 6 hafta sürer ve genellikle kombine ilaçlar kullanılır:
- Doksisiklin + Rifampisin (standart protokol)
- Trimethoprim-sulfamethoxazole (hamilelerde)
- Streptomisin veya Gentamisin (ciddi vakalarda eklenir)
Tedavi kesildikten sonra nüks oranı %5-15 arasındadır.
Komplikasyon Riskleri
Tedavi edilmeyen vakalarda:
- Osteomiyelit (kemik enfeksiyonu)
- Endokardit (kalp kapakçıklarında hasar)
- Nörobruselloz (menenjit, felç)
- Testis iltihabı ve kısırlık gelişebilir.
Korunma Stratejileri
- Çiğ süt ve pastörize edilmemiş ürünler tüketilmemeli
- Hayvanlarla temas ederken eldiven, gözlük kullanılmalı
- Riskli meslek grupları düzenli taramadan geçmeli
- Enfekte hayvanlar aşılanmalı ve karantinaya alınmalı
Kimler Risk Altında?
- Çiftçiler, veteriner hekimler
- Mezbaha çalışanları
- Laboratuvar personeli
- Bağışıklığı baskılanmış bireyler
Önemli Uyarılar
Ateş ve eklem ağrıları 2 haftadan uzun sürerse mutlaka enfeksiyon hastalıkları uzmanına başvurulmalıdır. Hayvancılıkla uğraşanların yılda bir serolojik test yaptırması önerilir. Hamilelerde düşük riskine karşı erken tedavi kritiktir.
