Lomber disk hernisi, bel bölgesindeki omurlar arasında yer alan disklerin yırtılarak sinir köklerine baskı yapmasıyla ortaya çıkan yaygın bir ortopedik problemdir. Özellikle 30-50 yaş arası yetişkinlerde görülür ve şiddetli ağrıyla seyrederek yaşam kalitesini önemli ölçüde düşürür. İşte bu durumun nedenleri, tedavi yöntemleri ve korunma stratejileri:
Lomber Disk Hernisinin Nedenleri
Disklerin yapısındaki dejenerasyon, bu rahatsızlığın temel sebebidir. Yaşlanmayla birlikte disklerdeki sıvı içeriği azalır ve dış halka (anulus fibrozus) zayıflar. Ani zorlanmalar, ağır kaldırma veya travmalar bu zayıf noktadan yırtılmayı tetikler. Risk faktörleri arasında obezite, sigara kullanımı, uzun süreli oturma gerektiren meslekler ve genetik yatkınlık öne çıkar.
Belirtiler ve Tanı Yöntemleri
Hastalar tipik olarak belden bacağa yayılan keskin ağrı (siyatalji), uyuşma ve kas güçsüzlüğünden şikayet eder. İleri vakalarda idrar tutamama veya cinsel işlev bozukluğu görülebilir. Tanı sürecinde:
- Fizik Muayene: Düz bacak kaldırma testi (Lasegne testi) ve nörolojik değerlendirme.
- Görüntüleme: MR ile sinir sıkışmasının yeri ve şiddeti tespit edilir.
- EMG: Sinir iletim hızı ölçümüyle hasarın derecesi belirlenir.
Tedavi Seçenekleri
-
Konservatif Tedaviler:
- İstirahat ve aktivite modifikasyonu (ilk 48 saat kritik)
- NSAİ ilaçlar (ibuprofen) ve kas gevşeticiler
- Fizik tedavi (lumbal traksiyon, TENS, kinezyolojik bantlama)
- Epidural steroid enjeksiyonları (ağrı kontrolü için)
-
Cerrahi Müdahaleler:
- Mikrodiskektomi: Mikroskop altında sinir basısını kaldırma
- Endoskopik Diskektomi: Küçük kesiyle minimal invaziv yaklaşım
- Füzyon Cerrahisi: İleri instabilite vakalarında
Rehabilitasyon Süreci
Ameliyat sonrası ilk 6 hafta; ağır kaldırmaktan kaçınma, korse kullanımı ve yürüyüş egzersizleri önerilir. Fizyoterapist eşliğinde yapılan lumbal stabilizasyon hareketleri (McKenzie egzersizleri) ve derin kas güçlendirme, nüks riskini %40 azaltır.
Korunma Stratejileri
- Doğru postürle oturma (bel desteği kullanarak)
- Ağırlık kaldırırken dizleri bükme
- Düzenli yüzme veya pilatesle core kaslarını güçlendirme
- Kilo kontrolü ve sigarayı bırakma
Acil Durum İşaretleri
Aşağıdaki belirtilerde vakit kaybetmeden doktora başvurulmalıdır:
- İdrar/büyük tuvalet kaçırma
- Bacaklarda ilerleyici güç kaybı
- Gece uyandıran şiddetli ağrı
Tedavi edilmeyen vakalarda kalıcı sinir hasarı gelişebilir. Erken tanı ve uygun tedaviyle hastaların %90’ı 6 hafta içinde günlük yaşamlarına dönebilir.
