Livedo retikülaris, deride ağ benzeri morumsu-kırmızı desenlerle karakterize bir dolaşım bozukluğudur. Genellikle bacaklarda belirginleşen bu desenler, soğuk havalarda şiddetlenir ve cilt ısındığında hafifleyebilir. İki ana formu bulunur: fizyolojik (geçici ve zararsız) ve patolojik (altta yatan ciddi hastalıklarla ilişkili).
Ana Nedenleri ve Risk Faktörleri
-
Fizyolojik Nedenler:
- Soğuk maruziyeti (vazospazm)
- Gebelikte hormonal değişimler
- İdiyopatik (sebepsiz)
-
Patolojik Nedenler:
- Otoimmün hastalıklar: Lupus, antifosfolipid sendromu
- Vaskülitler: Poliarteritis nodoza, kriyoglobulinemi
- Hematolojik bozukluklar: Trombositoz, hiperviskozite sendromu
- Enfeksiyonlar: Lyme hastalığı, tüberküloz
- İlaç reaksiyonları: Amantadin, interferon
Klinik Belirtiler ve Tipleri
- Cutis Marmorata: Bebeklerde görülen geçici form; soğukta belirir, ısınmayla kaybolur.
- Livedo Reticularis: Yetişkinlerde mermer deseni; bacaklarda ve gövdede simetrik.
- Livedo Racemosa: Düzensiz, asimetrik dallanma; genellikle otoimmün hastalıklarla ilişkili.
Ek semptomlar: Ülserasyon, ağrı, bacaklarda şişlik veya nörolojik şikayetler eşlik ediyorsa acil değerlendirme gerektirir.
Teşhis Sürecinde Kritik Adımlar
- Fizik Muayene: Desenin dağılımı ve kalıcılık durumu.
- Kan Testleri:
- Tam kan sayımı, CRP, sedimantasyon
- Antinükleer antikor (ANA), antifosfolipid antikorları
- Kriyoglobulin ve soğuk aglütinin testleri
- Görüntüleme:
- Doppler ultrason (damar tıkanıklığı araştırması)
- Anjiyografi (vaskülit şüphesinde)
- Deri Biyopsisi: Cilt altı damar yapılarının histopatolojik incelemesi.
Tedavi Yaklaşımları
- Fizyolojik Form: Soğuktan korunma ve ısıtıcı giysiler yeterli.
- Otoimmün Kaynaklı:
- Kortikosteroidler (Prednizon)
- İmmünosupresifler (Azatioprin)
- Antikoagülanlar (Heparin/Warfarin)
- Hematolojik Nedenler: Plazmaferez veya aspirin tedavisi.
- İlaç İlişkili: Tetikleyici ilacın kesilmesi.
Komplikasyonlar ve Acil Durumlar
- Deri Ülserleri: Özellikle antifosfolipid sendromunda.
- Organ Tutulumu: Böbrek yetmezliği, inme veya pulmoner emboli riski.
- Semptomatik Alarmlar:
- Ani bacak ağrısı ve solukluk (akut arter tıkanıklığı)
- Göğüs ağrısı veya nefes darlığı
Önlem ve Yaşam Tarzı Önerileri
- Soğuk havalarda termal çoraplar ve katmanlı giyim.
- Sigarayı bırakma (damar spazmını azaltmak için).
- Otoimmün hastalığı olanların düzenli romatoloji kontrolleri.
Hangi Uzmanlık Alanları İlgilenir?
- Dermatolog: İlk tanı ve cilt bulgularının değerlendirilmesi.
- Romatolog: Otoimmün nedenlerin araştırılması.
- Vasküler Cerrah: Damar tıkanıklığı durumlarında.
