Koledok yetmezliği, safranın karaciğerden bağırsağa taşınmasını sağlayan ana safra kanalının (koledok) işlevini kısmen veya tamamen kaybetmesidir. Bu durum, safra akımının engellenmesi sonucu ciddi sindirim sorunları ve karaciğer hasarı riski taşır.
Koledok Yetmezliğinin Nedenleri
- Safra kanalı taşları
- Tümörler (koledok kisti, pankreas kanseri)
- İltihaplı darlıklar (sklerozan kolanjit)
- Cerrahi komplikasyonlar (yanlış bağlanma, doku hasarı)
- Doğuştan anatomik anomaliler
Belirtiler ve Klinik Tablo
- Sarılık (cilt ve göz akında sararma)
- İdrar renginde koyulaşma
- Açık renkli, yağlı dışkı
- Şiddetli kaşıntı
- Karın sağ üst kadranda ağrı
- Kilo kaybı ve yağ sindiriminde bozukluk
Teşhis Yöntemleri
- Kan Testleri:
- Yüksek bilirubin, ALP, GGT
- Artmış karaciğer enzimleri (ALT, AST)
- Görüntüleme:
- Ultrason: Safra kanalı genişlemesi
- MRCP: Tıkanıklık seviyesinin belirlenmesi
- ERCP: Hem tanı hem tedavi amaçlı
- Biyopsi: Karaciğer dokusunda hasar araştırması
Tedavi Seçenekleri
- Endoskopik Müdahaleler:
- ERCP ile taş çıkarma
- Stent yerleştirme
- Cerrahi Çözümler:
- Safra yolu yeniden yapılandırma
- Hepatikojejunostomi
- Tümör rezeksiyonu
- İlaç Tedavisi:
- Safra asidi sekestranları (kaşıntı kontrolü)
- Vitamin takviyeleri (A, D, E, K)
Komplikasyonlar ve Riskler
- Sekonder biliyer siroz
- Tekrarlayan kolanjit
- Pankreatit
- Osteoporoz (D vitamini emilim bozukluğu)
- Kanama diyatezi (K vitamini eksikliği)
Yaşam Tarzı Önerileri
- Diyet:
- Düşük yağlı beslenme
- Orta zincirli trigliserit (MCT) kullanımı
- Yağda eriyen vitamin takviyesi
- Takip:
- 6 ayda bir karaciğer fonksiyon testleri
- Yıllık kemik yoğunluğu ölçümü
- Kaşıntı Yönetimi:
- Serin duşlar
- Mentollü losyonlar
- Fototerapi seçenekleri
Özel Durumlar
- Bebeklerde: Biliyer atrezi acil cerrahi gerektirir (Kasai prosedürü).
- Gebelikte: ERCP gebeliğin ikinci trimesterinde güvenle uygulanabilir.
- Kanser İlişkili Tıkanıklık: Metal stentler palyasyon sağlar.
Doktor Kontrolünün Önemi
Karaciğer nakli gerektirebilecek ileri evre vakalarda erken tanı hayat kurtarıcıdır. Belirtiler ortaya çıktığında gastroenteroloji veya genel cerrahi uzmanına başvurulmalıdır.
