Klima hastalığı (Lejyoner Hastalığı), klimaların yaydığı Legionella pneumophila bakterisinin neden olduğu ciddi bir akciğer enfeksiyonudur. Özellikle merkezi iklimlendirme sistemlerinin bulunduğu otel, hastane gibi büyük yapılarda görülür ve bağışıklığı zayıf bireylerde ölümcül olabilir.
Klima Hastalığının Nedenleri
Legionella bakterisi, 20-45°C arasındaki durgun sularda ürer. Klima filtrelerinde biriken nemli ortamlar, bakterinin çoğalması için ideal koşulları sağlar. Bakteri, klima hava kanalları yoluyla solunum havasına karışır ve akciğerlere yerleşir. Özellikle bakımı yapılmayan araç klimaları, ofis iklimlendirme sistemleri ve jakuziler risk kaynaklarıdır.
Belirtiler ve Seyir
Hastalık iki formda görülür:
- Pontiac Ateşi: Hafif grip benzeri tablo; ateş, baş ağrısı ve kas ağrılarıyla 2-5 gün sürer.
- Lejyoner Hastalığı: Şiddetli zatürre ile seyreder.
- İlk 48 saatte: 39°C’yi aşan ateş, üşüme-titreme
- İlerleyen günlerde: Kuru öksürük, nefes darlığı, göğüs ağrısı
- Sistemik belirtiler: Bulantı, ishal, bilinç bulanıklığı
Teşhis Yöntemleri
- İdrar Antijen Testi: En hızlı tanı yöntemi (%90 doğruluk).
- Balgam Kültürü: Bakterinin üretilmesi altın standarttır.
- Akciğer Grafisi: Tek taraflı konsolidasyon (beyazlaşma) görülür.
- Kan Testleri: Lökositoz, karaciğer enzimlerinde yükselme.
Risk Grupları
- Sigara kullananlar
- Kronik akciğer/böbrek hastaları
- Diyabetliler
- Kortizon kullananlar
- 50 yaş üstü bireyler
Tedavi Protokolleri
Standart zatürre tedavisine yanıt vermez. Özel antibiyotikler gerektirir:
- Birinci Basamak: Levofloksasin veya Azitromisin (14-21 gün).
- Ağır Vakalar: Rifampisin eklenmesi.
- Destek Tedavisi: Oksijen desteği, sıvı replasmanı.
Tedaviye geç başlanması ölüm riskini %25’e çıkarır.
Korunma Stratejileri
- Klima Bakımı:
- Filtrelerin ayda 1 kez %10 çamaşır suyu ile temizlenmesi.
- Su tanklarının 60°C üzerinde ısıtılması.
- Ortam Kontrolü:
- Binalarda su depolarının yıllık dezenfeksiyonu.
- Duş başlıklarının kireçten arındırılması.
- Kişisel Önlemler:
- Klimalı ortamlarda nem oranını %30-50 arası tutmak.
- Araç kliması kullanırken camları 1 dakika açık bırakmak.
Acil Durum İşaretleri
- Solunum sayısının dakikada 30’un üzerine çıkması
- Tansiyon düşüklüğü (sistolik <90 mmHg)
- İdrar çıkışının azalması
Bu durumlarda yoğun bakım şart gerekebilir.
Toplum Sağlığı Açısından Önemi
Salgın riski nedeniyle vakaların Sağlık Bakanlığı’na bildirimi zorunludur. Otel ve hastanelerde su sistemlerinin düzenli kontrolü, WHO tarafından şart koşulur.
