Kifoskolyoz, omurgada hem öne doğru anormal eğrilik (kifoz) hem de yana doğru eğrilik (skolyoz) ile karakterize kompleks bir spinal deformitedir. Bu durum, postür bozukluğundan solunum yetmezliğine kadar ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. İşte kifoskolyoz hakkında bilinmesi gerekenler:
Kifoskolyoz Nedir?
Kifoskolyoz, torasik (sırt) veya lomber (bel) omurgada 10 dereceyi aşan lateral eğriliğe ek olarak 50 dereceyi geçen kamburluğun birlikte görülmesidir. Konjenital (doğuştan), nöromüsküler (serebral palsi, kas distrofisi) veya dejeneratif nedenlerle ortaya çıkabilir. İlerleyici bir deformite olup, tedavi edilmezse vital organ fonksiyonlarını tehdit eder.
Belirtiler ve İlerleme Bulguları
- Sırt ve bel ağrısı (özellikle uzun süre ayakta durunca)
- Nefes darlığı ve egzersiz intoleransı (göğüs kafesi deformitesine bağlı)
- Görünür omurga çıkıntıları ve asimetrik bel kıvrımları
- Kronik yorgunluk ve denge kaybı
- İleri evrelerde kardiyopulmoner yetmezlik belirtileri
Teşhis Yöntemleri
- Fizik Muayene: Adams öne eğilme testi ile rotasyonel deformite değerlendirmesi.
- Radyolojik İnceleme:
- Dik pozisyonda çekilen tam omurga röntgeni (Cobb açısı ölçümü)
- 3 boyutlu deformite analizi için EOS görüntüleme
- Solunum Fonksiyon Testleri: Restriktif akciğer hastalığı varlığını araştırmak.
- MRG/BT: Altta yatan nöral anomali veya dejeneratif değişiklikleri tespit etmek.
Tedavi Yaklaşımları
Cerrahi Olmayan Yöntemler:
- Fizik Tedavi: Schroth metodu gibi özel tekniklerle kas dengesizliğini düzeltme.
- Korse Tedavisi: Özellikle büyüme çağındaki hastalarda Milwaukee veya TLSO korseleri.
- Solunum Rehabilitasyonu: Pulmoner kapasiteyi artırmaya yönelik egzersizler.
Cerrahi Tedavi Endikasyonları:
- 80° üzeri kifoz veya 50° üzeri skolyoz
- Solunum fonksiyonlarında ilerleyici kayıp
- Nörolojik defisit varlığı
- Konservatif tedaviye rağmen ağrının kontrol altına alınamaması
Cerrahi Teknikler:
- Posterior Spinal Füzyon: Pedikül vidaları ve çubuklarla deformitenin düzeltilmesi.
- Osteotomi: Rijit deformitelerde kemik kesileriyle düzeltme.
- Torakoplasti: Kostal hump (kaburga çıkıntısı) düzeltilmesi.
Komplikasyonlar ve Risk Yönetimi
- Erken Dönem: Enfeksiyon (%1-4), nörolojik yaralanma (%1-3)
- Geç Dönem: Enstrümantasyon kayması, psödoartroz (kaynamama)
- Risk azaltma stratejileri: İntraoperatif nöromonitorizasyon, antibiyotik profilaksi
Yaşam Kalitesi ve Uzun Dönem Takip
Cerrahi sonrası 2 yıl boyunca 3 aylık kontrollerle füzyon süreci izlenir. Hastaların %85’inde ağrıda anlamlı azalma ve solunum fonksiyonlarında düzelme gözlenir. Fiziksel aktivite kısıtlamaları (kontak sporlar) ve korse kullanımı iyileşme sürecine göre planlanır.
Önleyici Yaklaşımlar
- Çocukluk çağında postür eğitimi ve düzenli taramalar
- Osteoporoz riski olanlarda D vitamini ve kalsiyum takviyesi
- Nöromüsküler hastalığı olanlarda erken ortez uygulamaları
