Kanda mikrop (bakteriyemi) olarak bilinen durum, bakterilerin kan dolaşımına girmesiyle oluşan ciddi bir enfeksiyondur. Tıbbi adı sepsis olan bu tablo, hızla tedavi edilmezse organ yetmezliğine ve ölüme yol açabilir. İşte kanda mikrop hakkında bilinmesi gereken tüm detaylar:
Kanda Mikrop Nedir?
Sağlıklı insanlarda kan tamamen sterildir. Bakterilerin kan dolaşımına geçmesiyle bağışıklık sistemi aşırı tepki verir ve sistemik inflamasyon başlar. Zatürre, idrar yolu enfeksiyonu veya cerrahi sonrası gelişebilir. Yenidoğanlarda, 65 yaş üstü bireylerde ve bağışıklığı baskılanmış kişilerde ölüm riski yüksektir.
Belirtiler ve İlerleme Evreleri
- Erken Evre: Titreme, yüksek ateş (39°C üstü), kalp hızında artış (taşikardi)
- Orta Evre: Nefes darlığı, bilinç bulanıklığı, idrar çıkışında azalma
- Şok Aşaması: Tansiyon düşüklüğü, ciltte solukluk/morarma, çoklu organ yetmezliği
En Yaygın Nedenler ve Risk Faktörleri
- Bakteri Türleri: E. coli (%40), Staphylococcus aureus (%20), Klebsiella pneumoniae (%15)
- Giriş Yolları: Pnömoni, apandisit, yanık yaraları, kateter enfeksiyonları
- Risk Grupları:
- Diyabet, kanser veya böbrek yetmezliği hastaları
- Dalak alınmış kişiler
- Kortizon kullananlar
- Yoğun bakım hastaları
Teşhis Yöntemleri
- Kan Kültürü: En az iki farklı bölgeden alınan kan örneklerinde bakteri üretilmesi tanıyı kesinleştirir.
- Biyokimyasal Testler: CRP (>100 mg/L), prokalsitonin (>2 ng/mL), laktat (>2 mmol/L) yüksekliği.
- Görüntüleme: Akciğer BT (pnömoni şüphesi), karın USG (apandisit araştırması).
Tedavi Protokolleri
- Antibiyotik Tedavisi:
- Ampirik tedavide seftriyazon + vankomisin
- Kültür sonucuna göre 48 saatte daraltma
- Destek Tedavileri:
- Sıvı resüsitasyonu (ilk 6 saatte 30 ml/kg SF)
- Vazopressörler (noradrenalin)
- Mekanik ventilasyon (solunum yetmezliğinde)
- Kaynak Kontrolü: Apse varsa drenaj, nekrotik doku varsa debridman
Ölüm Oranları ve Komplikasyonlar
- Tedaviye rağmen genel ölüm oranı %30-40
- Sepsisten kurtulanlarda sık görülen komplikasyonlar:
- Böbrek yetmezliği (%25)
- Uzun süreli nörolojik hasar (%15)
- AMPUTASYON (periferik gangren gelişirse)
Korunma Stratejileri
- Hastane Enfeksiyon Kontrolü: Cerrahi alet sterilizasyonu, el hijyeni uyumu (>%95)
- Aşılar: Pnömokok, meningokok aşıları risk gruplarına mutlaka yapılmalı
- Erken Tanı: Yüksek riskli hastalarda ateş+taşikardi kombinasyonunda acil kan kültürü
Acil Müdahale Gerektiren Durumlar
- Sistolik tansiyonun 90 mmHg altına düşmesi
- Ciltte peteşial döküntü (meningokoksemi işareti)
- Saatte <30 ml idrar çıkışı
- Laktat düzeyinin >4 mmol/L olması
Sonuç Yerine Kritik Uyarı
Sepsis, dakikaların önem taşıdığı bir tıbbi acildir. CDC verilerine göre antibiyotiklerin her 1 saat gecikmesi ölüm riskini %7.6 artırır. Belirtileri tanımak ve acil servise başvurmak hayat kurtarıcıdır.
