Kan tükürmek (hemoptizi), solunum yollarından gelen kanın ağızdan çıkmasıdır. Bu durum basit bir enfeksiyondan ciddi akciğer hastalıklarına kadar değişen nedenlerle ortaya çıkabilir. Kanın rengi (açık pembe, parlak kırmızı veya paslı) ve miktarı, altta yatan sebebin anlaşılmasında kritik ipuçları sağlar.
Kan Tükürmenin Yaygın Nedenleri
- Solunum Yolu Enfeksiyonları: Bronşit, zatürre veya tüberküloz gibi enfeksiyonlar akciğer dokusunda tahrişe ve kanamaya yol açabilir. Tüberkülozda kanlı balgam genellikle uzun süreli öksürükle birlikte görülür.
- Kronik Akciğer Hastalıkları: KOAH ve bronşektazi gibi durumlar hava yolu duvarlarının zayıflamasına neden olarak kanamayı tetikler.
- Akciğer Kanseri: Özellikle sigara kullananlarda kanlı balgam, tümörün hava yollarını tahrip etmesinin bir işareti olabilir.
- Kalp ve Damar Sorunları: Mitral kapak darlığı veya pulmoner emboli gibi durumlar akciğer basıncını artırarak kanamaya sebep olur.
- Travma veya Yabancı Cisim: Solunum yoluna kaçan cisimler veya göğüs kafesine alınan darbeler damar yırtılmalarına yol açabilir.
Teşhis Sürecinde Kullanılan Yöntemler
- Akciğer Grafisi ve BT Tarama: Kanama kaynağını belirlemek için ilk adımdır. Tümör, enfeksiyon veya bronş genişlemelerini tespit eder.
- Bronkoskopi: Esnek bir tüple hava yollarının incelenmesi, kanamanın tam yerini ve nedenini gösterir. Aynı zamanda biyopsi alınmasına olanak sağlar.
- Laboratuvar Testleri: Tam kan sayımı, pıhtılaşma testleri ve balgam kültürü enfeksiyon veya kan bozukluklarını ortaya çıkarır.
Acil Müdahale Gerektiren Belirtiler
- Bir seferde 1 çay bardağını (100 ml) aşan kan tükürme
- Nefes darlığı, göğüs ağrısı veya baş dönmesi eşlik etmesi
- Ateşin 38.5°C üzerine çıkması
- Ciltte solukluk veya çarpıntı
Tedavi Yaklaşımları
- Nedene Yönelik Tedavi:
- Enfeksiyonlarda antibiyotik veya antituberküloz ilaçlar kullanılır.
- Kanser vakalarında kemoterapi, radyoterapi veya cerrahi müdahale planlanır.
- Kanama Kontrolü:
- Bronkoskopi sırasında lazer veya ilaç enjeksiyonuyla kanayan damar koterize edilir.
- Şiddetli vakalarda anjiyografik embolizasyon (damarın tıkanması) uygulanır.
- Destek Tedavisi: Öksürük şurubu kanamayı artırabileceğinden kesinlikle kullanılmaz. Bunun yerine oksijen desteği ve istirahat önerilir.
Önleyici Tedbirler
- Sigara kullanımını sonlandırmak akciğer kanseri ve KOAH riskini azaltır.
- Kronik solunum hastalığı olanlar düzenli kontrollerini aksatmamalıdır.
- Grip ve pnömokok aşıları enfeksiyon kaynaklı komplikasyonları önler.
Hangi Doktora Başvurulmalı?
İlk değerlendirme için göğüs hastalıkları uzmanı doğru tercihtir. Eşlik eden kalp şikayetleri varsa kardiyoloji, acil kanama durumunda ise acil servise başvurulmalıdır.
