Dışkıda kan görülmesi (rektal kanama), hafif bir sorundan ciddi sağlık problemlerine kadar geniş bir yelpazede değerlendirilmesi gereken bir belirtidir. Kanamanın rengi (parlak kırmızı, koyu veya katran siyahı) kaynağı hakkında önemli ipuçları verir. İşte bu durumun nedenleri, teşhisi ve tedavi yaklaşımları:
Dışkıda Kanamanın Yaygın Nedenleri
-
Hemoroid ve Anal Fissür:
- Hemoroid: Anüs çevresindeki damarların şişmesiyle oluşur. Parlak kırmızı kan, tuvalet kağıdında veya klozette görülür.
- Anal Fissür: Anüs çevresindeki küçük çatlaklar, dışkılama sırasında keskin ağrı ve parlak kanamaya neden olur.
-
Divertiküler Hastalık:
- Kalın bağırsak duvarındaki keseciklerin (divertikül) iltihaplanması veya kanaması. Genellikle bol miktarda parlak kırmızı kan görülür.
-
Enflamatuar Bağırsak Hastalıkları:
- Ülseratif Kolit: Kalın bağırsakta ülserler, mukuslu kanlı ishal yapar.
- Crohn Hastalığı: Sindirim sisteminin herhangi bir bölümünü etkileyebilir.
-
Polip veya Kolorektal Kanser:
- Kolon poliplerinin kanaması veya kanser tümörlerinin kanaması. Koyu kırmızı veya siyah renkli dışkıyla birlikte görülebilir.
-
Mide-Bağırsak Ülserleri:
- Mide veya onikiparmak bağırsağı ülserleri, sindirim kanalında kanamaya yol açar. Dışkı siyah (melena) ve yapışkan kıvamlıdır.
Teşhis Yöntemleri
- Fizik Muayene: Anüs ve rektumun dijital muayenesi.
- Kolonoskopi: Kalın bağırsağın kameralı sistemle incelenmesi.
- Gaitada Gizli Kan Testi: Mikroskobik kanamanın tespiti.
- Kan Testleri: Anemi veya enfeksiyon araştırması.
- Bilgisayarlı Tomografi (BT): İç kanama şüphesinde kullanılır.
Acil Müdahale Gerektiren Durumlar
- Baş dönmesi veya bayılma
- Şiddetli karın ağrısı
- Kusma ile birlikte kan gelmesi
- Siyah, katran benzeri dışkı
Tedavi Seçenekleri
- Hemoroid/Fissür: Lifli diyet, topikal kremler, bazen cerrahi.
- Divertikülit: Antibiyotikler, nadiren ameliyat.
- Ülser: Asit baskılayıcı ilaçlar (PPI), antibiyotik (H. pylori varsa).
- Polip/Kanser: Kolonoskopik polip alımı, kemoterapi veya cerrahi.
Korunma ve Öneriler
- Lifli Beslenme: Kabızlığı önlemek için günde 25-30 gr lif tüketin.
- Su Tüketimi: Günde 2-2.5 lt su içmek dışkıyı yumuşatır.
- Tuvalet Alışkanlığı: Uzun süre tuvalette oturmaktan kaçının.
- Düzenli Tarama: 50 yaş üstü bireyler kolonoskopi yaptırmalı.
Ne Zaman Doktora Gitmeli?
- İlk kez dışkıda kan fark edildiğinde
- 3 günden uzun süren kanama
- Ailede kolon kanseri öyküsü varsa
- 40 yaş üstünde açıklanamayan kilo kaybı eşlik ediyorsa
Dışkıda kanama mutlaka uzman değerlendirmesi gerektirir. Gastroenteroloji veya genel cerrahi bölümleri bu konuda başvurulacak doğru branşlardır.
