Influenza A, grip virüsünün en yaygın ve ciddi seyredebilen türüdür. Pandemilere yol açma potansiyeliyle bilinen bu virüs, özellikle bağışıklık sistemi zayıf bireylerde hayati risk oluşturabilir. İşte Influenza A hakkında bilinmesi gereken kapsamlı bilgiler:
Influenza A Nedir?
Orthomyxoviridae ailesine ait RNA virüsü olan Influenza A, yüzey proteinlerine göre (H ve N) alt tiplere ayrılır. H1N1 (domuz gribi) ve H3N2 gibi varyantları mevsimsel salgınlara neden olur. Virüsün antijenik yapısı sürekli değiştiğinden, her yıl farklı suşlar ortaya çıkar ve bu durum aşı geliştirmeyi zorlaştırır.
Bulaşma Yolları ve Risk Grupları
Virüs, enfekte kişilerin öksürük veya hapşırıkla yaydığı damlacıklar yoluyla bulaşır. Yüzeylerde 24-48 saat canlı kalabilir. Yüksek risk grupları şunlardır:
- 65 yaş üstü yetişkinler ve 5 yaş altı çocuklar
- Hamileler (gebeliğin son trimesterinde risk 5 kat artar)
- Kronik akciğer/kalp hastaları, diyabetliler
- Bağışıklığı baskılanmış bireyler (kanser hastaları, organ nakli alıcıları)
Belirtiler ve Komplikasyonlar
Semptomlar virüse maruziyetten 1-4 gün sonra başlar:
- Tipik Belirtiler: 39°C’yi aşan ateş, kas ağrısı, kuru öksürük, baş ağrısı
- Ayırt Edici Özellik: Ani başlangıç ve tüm vücutta yoğun kırgınlık hissi
- Komplikasyonlar: Pnömoni (%30 vakada), miyokardit, ensefalit, solunum yetmezliği
Teşhis Yöntemleri
- Hızlı Antijen Testi: Burun sürüntüsü ile 15 dakikada sonuç verir ancak yalancı negatiflik oranı yüksektir.
- PCR Testi: Alt tip belirlemede altın standarttır. Duyarlılığı %99’dur.
- Akciğer Grafisi: Pnömoni şüphesinde mutlaka çekilmelidir.
Tedavi Protokolleri
- Antiviral İlaçlar:
- Oseltamivir (Tamiflu): Semptom başlangıcından sonraki 48 saat içinde başlanırsa etkilidir.
- Zanamivir: Astım hastalarında bronkospazm riski nedeniyle dikkatli kullanılır.
- Destek Tedavisi:
- Ateş düşürücüler (Parasetamol), hidrasyon, oksijen desteği
- Antibiyotikler sadece bakteriyel komplikasyon gelişirse kullanılır
Aşı ve Korunma Stratejileri
- Mevsimsel Aşı: Her yıl ekim-kasım aylarında yaptırılmalıdır. Etkinlik %40-60 arasındadır.
- Koruyucu Önlemler:
- Elleri en az 20 saniye sabunla yıkamak
- Kalabalık ortamlarda cerrahi maske kullanımı
- Hasta kişilerle 1 metreden yakın temastan kaçınmak
Acil Durum İşaretleri
Aşağıdaki belirtilerde acil tıbbi yardım alınmalıdır:
- Nefes darlığı veya göğüste baskı hissi
- Bilinç bulanıklığı, şiddetli baş dönmesi
- Dudaklarda morarma, idrar çıkışında azalma
- Çocuklarda hızlı solunum, huzursuzluk
Hamilelerde Özel Durumlar
Gebelikte Influenza A:
- Yoğun bakım gerektirme riski 7 kat artar
- Antiviral tedavi gebeliğin tüm dönemlerinde güvenlidir
- Aşı 2. ve 3. trimesterde önerilir
Çocuklarda Dikkat Edilmesi Gerekenler
- 5 yaş altında pnömoni riski yüksektir
- Reye sendromu riski nedeniyle aspirin kesinlikle kullanılmamalı
- Burun spreyi formundaki aşılar 2 yaş üstü için uygundur
Bağışıklık Sistemi Zayıf Bireylerde Yaklaşım
- Antiviral tedavi süresi 10 güne uzatılabilir
- Proflaksi dozunda Oseltamivir (günde 1 kez) önerilir
- Hastane yatışı daha erken düşünülmelidir
