Göğüs çöküklüğü (Pektus Ekskavatum), göğüs kafesinin orta kısmında çukurlaşma ile karakterize bir deformitedir. Doğuştan gelen bu durum, kaburgaların ve sternum kemiğinin anormal gelişimi sonucu oluşur. Genellikle ergenlik döneminde belirginleşir ve erkeklerde kadınlara göre 3-4 kat daha sık görülür.
Göğüs Çöküklüğünün Nedenleri
Hastalığın kesin nedeni bilinmemekle birlikte, diyafram anomalileri veya bağ dokusu hastalıklarıyla (Marfan sendromu, Ehler-Danlos) ilişkili olabilir. Ailesel yatkınlık %40 vakada görülür. Büyüme hızının arttığı ergenlik döneminde deformite belirginleşir.
Belirtiler ve Tanı Yöntemleri
- Fiziksel Bulgular: Sternumda çukurlaşma, omuzların öne doğru eğilmesi
- Solunum Sıkıntısı: Egzersiz sırasında nefes darlığı
- Kardiyak Semptomlar: Çarpıntı, göğüs ağrısı
- Psikolojik Etkiler: Özgüven eksikliği, sosyal izolasyon
Tanıda fizik muayene, Haller indeksi (CT ile ölçülen çöküklük derinliği) ve solunum fonksiyon testleri kullanılır.
Tedavi Seçenekleri
- Nuss Prosedürü: Minimal invaziv yöntemle göğüs kafesine metal çubuk yerleştirilmesi (2-3 yıl kalır)
- Ravitch Tekniği: Kıkırdak rezeksiyonu ve sternumun yeniden konumlandırılması
- Vakum Çanı Tedavisi: Dışarıdan uygulanan basınçla deformitenin düzeltilmesi (hafif vakalarda)
- Egzersiz Programları: Solunum kaslarını güçlendiren fizyoterapi protokolleri
Ameliyat Endikasyonları
- Haller indeksi >3.25
- Solunum fonksiyon testlerinde %20’den fazla kısıtlılık
- Kardiyak kompresyon bulguları
- Psikolojik etkilenim
Cerrahi Dışı Yönetim
- Postür egzersizleri (sırt ve göğüs kaslarını güçlendirme)
- Yüzme ve kürek çekme gibi solunum kapasitesini artıran sporlar
- Vakum çanı ile günde 1-2 saatlik uygulamalar
Komplikasyonlar ve Takip
Ameliyat sonrası pnömotoraks (%5), çubuk deplasmanı (%2) veya enfeksiyon (%1) gelişebilir. Hastaların ilk yıl 3 ayda bir, sonra yılda bir kontrolü gerekir. Metal çubukların çıkarılmasından sonra nüks oranı %2-5’tir.
Yaşam Kalitesi İçin Öneriler
- Yüzme ve yoga gibi göğüs kafesini esneten aktiviteler
- Psikolojik destek gruplarına katılım
- Solunum fizyoterapisi ile vital kapasitenin korunması
