Geniz iltihabı (nazofarenjit), burun arkası ve boğaz üst kısmını etkileyen yaygın bir enfeksiyondur. Hem yetişkinlerde hem çocuklarda görülebilen bu rahatsızlık, özellikle mevsim geçişlerinde artış gösterir. İşte geniz iltihabıyla ilgili bilinmesi gerekenler:
Geniz İltihabının Nedenleri
- Viral Enfeksiyonlar: %90 vakadan rinovirüs, adenovirüs veya influenza sorumludur.
- Bakteriyel Enfeksiyonlar: Streptokok türleri veya Haemophilus influenzae etken olabilir.
- Alerjik Reaksiyonlar: Polen, toz akarları veya küf mantarı tetikleyebilir.
- Çevresel Faktörler: Sigara dumanı, kuru hava veya kirli havaya maruziyet.
Belirtiler ve Şikayetler
- Burun tıkanıklığı ve geniz akıntısı (sarı/yeşil renkli)
- Boğazda gıcık hissi ve sürekli yutkunma ihtiyacı
- Öksürük (özellikle gece artan)
- Baş ağrısı ve yüz bölgesinde basınç hissi
- Koku ve tat alma bozukluğu
- Ateş (bakteriyel enfeksiyonlarda daha belirgin)
Teşhis Yöntemleri
- Fizik Muayene: Endoskopik burun-boğaz incelemesi ve lenf bezi kontrolü.
- Laboratuvar Testleri: CRP, tam kan sayımı ile enfeksiyon tipi ayırt edilir.
- Kültür Testi: Boğaz sürüntüsüyle bakteri türü belirlenir.
- Alerji Testleri: Kronik vakalarda IgE düzeyi ve alerjen paneli.
Tedavi Yaklaşımları
- Viral Enfeksiyonlarda: Semptomatik tedavi (burun spreyleri, ağrı kesiciler).
- Bakteriyel Enfeksiyonlarda: Antibiyotik tedavisi (penisilin veya makrolid grubu).
- Alerjik Durumlarda: Antihistaminikler ve kortikosteroidli nazal spreyler.
- Ev Tedavileri: Tuzlu su gargarası, buhar inhalasyonu ve bol sıvı alımı.
Komplikasyon Riskleri
- Sinüzit: İltihabın sinüslere yayılması.
- Orta Kulak İltihabı: Östaki tüpü tıkanıklığı sonucu.
- Bronşit: Akıntının alt solunum yollarına inmesi.
- Bademcik Apsesi: Tedavi edilmeyen bakteriyel enfeksiyonlarda.
Korunma Stratejileri
- Elleri sık sık sabunla yıkamak
- Nemlendirici kullanarak ortam nemini %40-60 arasında tutmak
- Sigara dumanı ve kirli havalı ortamlardan kaçınmak
- Alerji mevsimlerinde pencere açmamak ve HEPA filtre kullanmak
- Bağışıklığı güçlendiren besinler tüketmek (C vitamini, çinko, probiyotikler)
Hangi Durumlarda Doktora Başvurulmalı?
- Şikayetlerin 10 günden uzun sürmesi
- 38.5°C’nin üzerinde ateş
- Nefes almada zorluk veya hırıltı
- Boyunda ağrılı şişlikler
- Kulak ağrısı veya işitme kaybı
Çocuklarda Özel Durumlar
Çocuklarda geniz eti büyümesiyle birleştiğinde uyku apnesi ve iştahsızlığa yol açabilir. Tekrarlayan enfeksiyonlarda geniz eti ameliyatı gerekebilir.
