Endometriyal hiperplazi, rahim iç zarının (endometrium) anormal şekilde kalınlaşmasıdır. Östrojen hormonunun uzun süreli etkisiyle tetiklenen bu durum, tedavi edilmezse endometriyal kanser riskini artırabilir. İşte endometriyal hiperplazi hakkında bilinmesi gerekenler:
Endometriyal Hiperplazi Nedir?
Rahim iç duvarını oluşturan endometrium tabakasının hormonal dengesizlikler nedeniyle kontrolsüz büyümesidir. Östrojen hakimiyeti ve progesteron yetersizliği en önemli tetikleyicidir. Menopoz öncesi ve perimenopozal dönemde daha sık görülür.
Tipleri ve Kanser Riski
- Atipisiz Hiperplazi
- Basit veya kompleks yapıda olabilir.
- Kanser riski %1-3 arasındadır.
- Atipik Hiperplazi
- Hücrelerde anormal değişimler görülür.
- Tedavi edilmezse %30 kansere dönüşüm riski taşır.
Risk Faktörleri
- Hormonal Dengesizlik: Polikistik over sendromu (PKOS), östrojen tedavisi
- Obezite: Yağ dokusunda östrojen üretimi artışı
- Adet Düzensizliği: Seyrek yumurtlama veya anovülasyon
- Tamoksifen Kullanımı: Meme kanseri tedavisinde kullanılan bu ilaç riski artırır
- Geç Menopoz: 55 yaş sonrası menopoz
Belirtileri Nelerdir?
- Düzensiz vajinal kanamalar (özellikle menopoz sonrası)
- Adet kanamalarının normalden uzun ve şiddetli olması
- Adet döngülerinin 21 günden kısa olması
- Pelvik ağrı veya kramplar
- Anemi (şiddetli kanamaya bağlı)
Tanı Yöntemleri
- Transvajinal Ultrason: Endometrium kalınlığının ölçülmesi (menopozda >4-5 mm şüphe uyandırır)
- Histeroskopi: Rahim içinin kameralı sistemle incelenmesi
- Endometrial Biyopsi: Patolojik inceleme için doku örneği alınması (altın standart)
- Dilatasyon ve Küretaj (D&C): Tüm rahim içi dokusunun incelenmesi
Tedavi Seçenekleri
- Medikal Tedavi
- Progesteron Tedavisi: Oral progestinler (10-14 gün/ay) veya hormonal spiral (Mirena)
- Takip: Tedavi sonrası 3-6 ayda bir biyopsi ile kontrol
- Cerrahi Tedavi
- Histerektomi: Atipik hiperplazide veya medikal tedaviye yanıtsızlıkta tercih edilir
- Özellikle menopoz sonrası ve çocuk isteği olmayan hastalarda önerilir
Korunma Yolları
- Obezite kontrolü (ideal BKİ: 18.5-24.9)
- PKOS hastalarında yumurtlamayı düzenleyici tedavi
- Östrojen tek başına alınıyorsa mutlaka progesteron eklenmesi
- Düzenli jinekolojik kontroller (yıllık ultrason)
Hamilelik İsteğinde Yaklaşım
Çocuk isteyen atipisiz hiperplazi hastalarında:
- Yüksek doz progesteron ile 3 aylık tedavi
- Tedavi sonrası embriyo transferi öncesi endometrium biyopsisi
- Gebelik oluşursa doğum sonrası yeniden değerlendirme
Önemli Uyarılar
- Menopoz sonrası her türlü kanamada acilen doktora başvurulmalı
- Progesteron tedavisi sırasında düzenli biyopsi takibi şart
- Atipik hiperplazide histerektomi kararı multidisipliner alınmalı
