Diz kapağı (patella) ağrısı, her yaştan insanda görülebilen ve hareket kabiliyetini önemli ölçüde kısıtlayan yaygın bir şikayettir. Bu ağrı genellikle diz önünde hissedilir ve merdiven inip çıkma, çömelme veya uzun süre oturma gibi aktivitelerle artış gösterir. İşte diz kapağı ağrısının detaylı analizi:
Diz Kapağı Ağrısının Yaygın Nedenleri
- Patellofemoral Ağrı Sendromu: Diz kapağı ile uyluk kemiği arasındaki uyumsuzluktan kaynaklanır. Koşucular ve bisikletçilerde sık görülür.
- Tendinit: Patellar tendonda (diz kapağı kirişi) zorlanma veya iltihaplanma. Sıçrama sporları yapanlarda tipiktir.
- Kıkırdak Hasarı: Diz kapağı altındaki kıkırdak dokunun aşınması (kondromalazi patella).
- Artrit: Osteoartrit veya romatoid artritin diz eklemine yansıması.
- Doğrudan Travma: Düşme veya darbe sonucu patella kırığı veya ezilmesi.
Belirtiler ve Tanı Yöntemleri
Ağrı genellikle diz önünde lokalizedir ve şu şekilde kendini gösterir:
- Çömelirken veya merdiven inerken keskin batma hissi
- Uzun süre oturduktan sonra "katılaşma" hissi
- Dizde çıtırtı sesi (krepitasyon)
- Şişlik veya kızarıklık (iltihaplı durumlarda)
Tanı için fizik muayene, röntgen, MRG veya ultrason kullanılır. Özellikle diz hareket açıklığı testi ve patellar uyum değerlendirmesi kritiktir.
Tedavi Yaklaşımları
Konservatif Tedaviler:
- Dinlenme ve Buz Uygulama: Akut ağrıda 48-72 saatlik istirahat ve günde 3-4 kez 15’er dakika buz.
- Fizik Tedavi: Quadriceps ve hamstring kaslarını güçlendiren egzersizler (düz bacak kaldırma, duvar squat).
- Enjeksiyonlar: Hyaluronik asit veya PRP (plateletten zengin plazma) ile kıkırdak beslenmesi.
Cerrahi Müdahaleler:
- Artroskopi: Kıkırdak hasarının temizlenmesi veya yırtık menisküs onarımı.
- Tibial Tüberkül Osteotomisi: Diz kapağı pozisyonunun cerrahi olarak düzeltilmesi.
Önleme ve Evde Bakım
- Doğru Ayakkabı Seçimi: Dengeyi sağlayan destekli tabanlıklar.
- Egzersiz Modifikasyonu: Sert zeminli koşular yerine yüzme veya eliptik bisiklet.
- Beslenme: Kollajen üretimi için C vitamini ve balık yağı takviyeleri.
- Günlük Rutin: Her 30 dakikada bir oturma pozisyonunu değiştirme.
Ne Zaman Doktora Başvurulmalı?
- Ağrı 2 haftadan uzun sürerse
- Dizde kilitlenme veya ani şişme olursa
- Yürüyememe veya ağırlık verememe durumunda
- Gece uyandıran ağrılar başlarsa
Diz kapağı ağrılarında ortopedi uzmanına başvurulmalıdır. Erken müdahale, kireçlenme gibi kronik sorunların önlenmesinde hayati önem taşır.
