Damar enfeksiyonu (flebit veya septik tromboflebit), damarlarda iltihaplanma ve pıhtı oluşumuyla seyreden ciddi bir tıbbi durumdur. Tedavi edilmezse sepsis veya akciğer embolisi gibi hayati risklere yol açabilir. İşte tüm yönleriyle damar enfeksiyonları:
Damar Enfeksiyonu Nedir?
Damarların iç yüzeyinde bakteri veya mantarların neden olduğu iltihabi süreçtir. En sık bacaklardaki yüzeyel venlerde (yüzeysel flebit) görülse de derin ven trombozuyla birlikte gelişirse yaşamsal risk taşır. Damar içi kateter kullananlarda, diyabet hastalarında ve bağışıklığı baskılanmış kişilerde daha sık ortaya çıkar.
Başlıca Nedenleri
- Bakteriyel Enfeksiyonlar: Staphylococcus aureus (%60) ve streptokoklar en yaygın etkenlerdir.
- Damar İçi Araçlar: Uzun süreli kateter, pacemaker telleri veya enjeksiyon madde kullanımı.
- Travmalar: Damar duvarının yaralanması veya cerrahi müdahaleler.
- Otoimmün Hastalıklar: Behçet hastalığı gibi vaskülitler.
Belirtiler ve Bulgular
- Lokal Belirtiler:
- Damar boyunca kızarıklık, şişlik ve sertlik
- Hassasiyet ve ısı artışı
- Ciltte gerginlik hissi
- Sistemik Belirtiler:
- 38.5°C’yi aşan ateş
- Titreme ve gece terlemeleri
- Halsizlik, çarpıntı
- Acil Durum İşaretleri:
- Nefes darlığı (akciğer embolisi şüphesi)
- Bilinç bulanıklığı (sepsis)
Teşhis Yöntemleri
- Fizik Muayene: Damar boyunca palpasyonla kordon benzeri sertlik tespiti.
- Laboratuvar Testleri:
- CRP ve sedimantasyon yüksekliği
- Lökositoz (beyaz küre artışı)
- Kan kültürü (%40-60 pozitiflik)
- Görüntüleme:
- Renkli Doppler ultrason (pıhtı ve akım bozukluğu tespiti)
- Kontrastlı BT (derin ven tutulumu değerlendirmesi)
Tedavi Protokolleri
- Antibiyoterapi: Ampirik olarak başlanan Vankomisin veya Sefazolin, kültür sonucuna göre düzenlenir. Tedavi süresi 4-6 haftadır.
- Antikoagülasyon: Heparin veya düşük molekül ağırlıklı heparin (derin ven tutulumunda).
- Cerrahi Müdahale:
- Enfekte kateterin çıkarılması
- Apse drenajı
- Trombektomi (pıhtı temizliği)
- Destek Tedavileri:
- Bacak elevasyonu
- Kompresyon çorapları
- Steroid (vaskülit eşlik ediyorsa)
Risk Grupları
- Damar yoluyla ilaç kullananlar
- Obezite veya immün yetmezliği olanlar
- Kanser hastaları
- Uzun süreli kortikosteroid kullananlar
Komplikasyonlar
- Akciğer Embolisi: %5-10 vakada görülür.
- Sepsis: Mortalite oranı %20-40 arasındadır.
- Kronik Venöz Yetmezlik: Post-flebitik sendrom gelişimi.
Korunma Stratejileri
- Hijyen Protokolleri: Kateter uygulamalarında steril teknik.
- Erken Kateter Çıkarımı: İhtiyaç kalmadığında hemen çıkarılmalı.
- Periferik Ven Seçimi: Santral venöz kateter yerine periferik tercih.
- Hareketlilik: Uzun yolculuklarda bacak egzersizleri.
Ne Zaman Acile Başvurulmalı?
- Ateşin 39°C’yi geçmesi
- Bacakta ani şişme ve nefes darlığı
- Ciltte siyahlaşma veya gangren belirtileri
Damar enfeksiyonlarında erken müdahale hayat kurtarıcıdır. Belirtiler fark edildiğinde enfeksiyon hastalıkları veya kalp damar cerrahisi uzmanına başvurulmalıdır.
