Beta mikrobu (A Grubu Beta Hemolitik Streptokok), özellikle çocuklarda ve ergenlerde akut bademcik iltihabının en yaygın bakteriyel nedenidir. Tedavi edilmediğinde romatizmal ateş veya böbrek iltihabı gibi ciddi komplikasyonlara yol açabilen bu enfeksiyon, doğru teşhis ve zamanında müdahale gerektirir.
Boğazda Beta Enfeksiyonunun Belirtileri
- Ani başlayan şiddetli boğaz ağrısı ve yutkunma güçlüğü
- 38.3°C üzerinde ateş ve titreme
- Bademciklerde şişme, kızarıklık, beyaz iltihaplı lekeler
- Boyundaki lenf bezlerinde ağrılı şişkinlik
- Küçük dilde ödem (uvula şişmesi)
- Vücutta kırmızı lekeli döküntü (kızıl hastalığı belirtisi)
- Baş ağrısı, iştahsızlık ve halsizlik
Beta Tanısı Nasıl Konulur?
- Hızlı Strep Testi: Boğaz sürüntüsünden 5-10 dakikada sonuç verir. %95 özgüllüğe sahiptir.
- Boğaz Kültürü: Hızlı test negatifse 24-48 saatte kesin tanı için yapılır.
- Kan Tahlilleri: CRP ve ASO testleri komplikasyonları değerlendirir.
Tedavi Protokolü
- Antibiyotik Tedavisi:
- Penisilin V: 10 gün süreyle günde 3 kez
- Penisilin alerjisi varsa: Eritromisin veya 1. kuşak sefalosporinler
- Tek doz Benzatin Penisilin iğnesi: Tedavi uyumsuzluğunda
- Destek Tedavisi:
- Ateş düşürücüler (Parasetamol)
- Tuzlu su ile gargara
- Yumuşak gıdalarla beslenme
Komplikasyon Riskleri
- Erken Dönem:
- Peritonsiller apse
- Sinüzit veya orta kulak iltihabı
- Geç Dönem:
- Romatizmal ateş (kalp kapak hasarı)
- Poststreptokoksik glomerülonefrit (böbrek iltihabı)
- PANDAS (nöropsikiyatrik bozukluk)
Bulaşma ve Korunma
- Bulaş Yolu: Öksürük/hapşırıkla havaya yayılan damlacıklar
- Bulaşıcılık Süresi: Antibiyotik başlandıktan 24 saat sonra biter
- Korunma Yöntemleri:
- El hijyenine dikkat etmek
- Ortak eşya kullanımından kaçınmak
- Hasta kişilerle temasta maske kullanmak
Ne Zaman Acil Başvurulmalı?
- Boyunda şişlik ve nefes almada güçlük
- 39°C üzeri dirençli ateş
- Dehidratasyon belirtileri (idrar azalması, ağız kuruluğu)
- Eklemlerde şişme veya kızarıklık
Önemli Uyarılar
- Antibiyotik tedavisi asla yarıda kesilmemeli
- Semptomlar geçse bile 10 günlük kür tamamlanmalı
- Tedavi sonrası ASO testi ile kontrol şart
- Ailede romatizmal ateş öyküsü varsa doktora mutlaka bildirilmeli
