Bel kemik eğriliği (skolyoz), omurganın yana doğru anormal eğriliği ile karakterize bir durumdur. Genellikle ergenlik döneminde ortaya çıksa da her yaşta görülebilir. Tedavi edilmediğinde solunum fonksiyonlarını ve hareket kabiliyetini sınırlayabilen bu durum, erken teşhisle etkili şekilde yönetilebilir.
Bel Kemik Eğriliği Türleri
Skolyozun en yaygın türü idiyopatiktir (%80 vakada) ve nedeni bilinmez. Konjenital skolyoz, anne karnında omurga gelişim bozukluğundan kaynaklanır. Nöromüsküler skolyoz ise serebral palsi veya kas distrofisi gibi altta yatan hastalıklarla ilişkilidir. Dejeneratif skolyoz ise yaşlanmayla disk yapılarının bozulması sonucu gelişir.
Belirtileri
- Omuz veya kalçelerde asimetri
- Bir kürek kemiğinin diğerine göre daha belirgin çıkıntı yapması
- Belirginleşen kaburga çıkıntıları
- Yürüme sırasında dengesizlik
- Kronik sırt ağrısı ve yorgunluk
- Nefes darlığı (ileri vakalarda)
Teşhis Yöntemleri
- Fizik Muayene: Öne eğilme testi (Adams testi) ile eğrilik değerlendirilir.
- Röntgen: Cobb açısı ölçümüyle eğrilik derecesi belirlenir (10° üstü skolyoz kabul edilir).
- MRG: Altta yatan nörolojik nedenleri tespit etmek için kullanılır.
- Eğrilik Takibi: 20-40° arası eğrilerde 6 ayda bir kontroller yapılır.
Tedavi Seçenekleri
- 25° Altı Eğriler: Fizik tedavi ve Schroth egzersizleri ile postür düzeltme.
- 25-40° Arası Eğriler: Özel tasarlanmış korse tedavisi (günde 16-23 saat kullanım).
- 40° Üstü Eğriler: Cerrahi müdahale (spinal füzyon veya manyetik çubuk yerleştirme).
- Tamamlayıcı Tedaviler: Yoga, pilates ve yüzme gibi düşük etkili sporlar.
Risk Faktörleri ve Korunma
Kızlarda erkeklere göre 8 kat daha sık görülür. Aile öyküsü riski artırır. Korunmak için çocuklukta sırt çantası ağırlığının vücut ağırlığının %10’unu geçmemesine, ergonomik çalışma ortamlarına ve düzenli postür egzersizlerine dikkat edilmelidir.
Egzersiz ve Günlük Yaşam Önerileri
Skolyoz hastaları için özel tasarlanmış egzersizler tedavinin temelidir. Yüzme, sırt ve karın kaslarını dengeleyerek omurgaya destek sağlar. Günlük hayatta uzun süreli oturmaktan kaçınmak, her 30 dakikada bir pozisyon değiştirmek ve yatak seçiminde ortopedik ürünler kullanmak önemlidir.
Hamilelik ve Skolyoz
Hamilelikte artan hormonlar bağ dokularını gevşeterek eğrilikte geçici artışa neden olabilir. Epidural anestezi uygulanacaksa öncesinde omurga yapısının değerlendirilmesi gerekir. Doğum sonrası fizik tedavi ile kas dengesi yeniden sağlanabilir.
Cerrahi Sonrası İyileşme Süreci
Ameliyat sonrası ilk 6 hafta ağır kaldırmaktan kaçınılmalıdır. 3. aydan itibaren yürüyüş ve hafif egzersizlere başlanır. Füzyon tam iyileşmesi 6-12 ay sürer. Manyetik çubuk uygulamalarında ise hasta 6 hafta sonra normal aktivitelerine dönebilir.
