Bel çıkması (bel fıtığı), omurlar arasındaki disklerin yırtılarak sinir köklerine baskı yapmasıyla oluşan yaygın bir omurga problemidir. Özellikle 30-50 yaş arası yetişkinlerde görülür ve şiddetli ağrıyla hareket kısıtlılığına yol açabilir. İşte bu rahatsızlığın nedenleri, tanı ve tedavi yöntemleri:
Bel Çıkmasının Nedenleri
Disklerin yapısındaki bozulmalar, ani zorlamalar veya zamanla oluşan yıpranmalar bel çıkmasına yol açar. Ağır kaldırma, uzun süreli oturma, obezite ve genetik yatkınlık başlıca risk faktörleridir. Sigara kullanımı da disk beslenmesini bozarak dejenerasyonu hızlandırır.
Belirtiler Nasıl Anlaşılır?
- Bel bölgesinde şiddetli ve sürekli ağrı
- Kalçadan bacağa yayılan uyuşma veya elektrik çarpması hissi (siyatik)
- Ayak parmaklarında güç kaybı veya karıncalanma
- İleri vakalarda idrar tutamama veya bacaklarda felç hissi
- Öksürme veya hapşırma sırasında ağrının artması
Teşhis Yöntemleri
- Fizik Muayene: Duyu testleri, refleks kontrolü ve düz bacak kaldırma testi.
- MR Görüntüleme: Disk yırtığının boyutunu ve sinir basısını net gösterir.
- EMG: Sinir hasarının elektriksel aktivitesini ölçer.
Tedavi Seçenekleri
-
Konservatif Tedaviler (İlk 6-8 Hafta):
- Yatak istirahati (3 günü geçmeyecek şekilde)
- Fizik tedavi egzersizleri (lumbar stabilizasyon)
- Epidural steroid enjeksiyonları
- Nonsteroid antienflamatuar ilaçlar
-
Cerrahi Müdahaleler:
- Mikrodiskektomi: Baskı yapan disk parçasının mikroskop altında alınması
- Endoskopik Cerrahi: 1 cm’lik kesiyle yapılan minimal invaziv yöntem
- Füzyon: İleri instabilite vakalarında omurların kaynaştırılması
Rehabilitasyon Süreci
Ameliyat sonrası 4-6 haftalık fizyoterapi programı şunları içerir:
- Nöral mobilizasyon egzersizleri
- Derin karın kaslarını güçlendiren pelvik tilt hareketleri
- Propriosepsiyon eğitimi (denge tahtalarıyla)
- Kademeli olarak artan yürüyüş programları
Korunma Stratejileri
- Ağırlık kaldırırken dizleri bükerek beli düz tutmak
- Uzun süre otururken lumbar yastık kullanmak
- Haftada 3 kez yüzme veya pilates gibi omurga dostu sporlar
- Vücut kitle indeksini 25 altında tutmak
- Sigarayı bırakmak ve kalsiyumdan zengin beslenme
Hangi Durumlarda Acil Müdahale Gerekir?
- İdrar/büyük tuvalet kaçırma
- Bacaklarda ilerleyen güçsüzlük
- Cinsel fonksiyon kaybı
- Gece uyandıran şiddetli ağrı
Bu belirtilerde beyin cerrahisi uzmanına başvurulmalıdır. Erken tanı konan vakalarda cerrahi dışı yöntemlerle %80 başarı sağlanırken, geç kalınmış vakalarda ameliyat kaçınılmaz olabilir.
