Bebeklerde vitiligo, ciltte melanin pigmenti üreten hücrelerin kaybı sonucu beyaz lekelerin oluştuğu bir cilt hastalığıdır. Nadir görülse de ebeveynlerde endişe yaratabilir. Bu durumun erken teşhisi ve doğru yönetimi, bebeğin cilt sağlığı için kritik önem taşır.
Bebeklerde Vitiligo Nedenleri
Vitiligonun kesin nedeni bilinmemekle birlikte, bağışıklık sisteminin melanositlere saldırması (otoimmün reaksiyon) en yaygın teoridir. Genetik yatkınlık (%30 vakada aile öyküsü), stres veya cilt travmaları tetikleyici olabilir. Yenidoğanlarda konjenital (doğuştan) vitiligo çok nadirdir; genellikle 2 yaş sonrasında ortaya çıkar.
Belirtiler ve Görünüm
- Leke Karakteri: Süt beyazı renkte, keskin sınırlı yamalar.
- Yerleşim: En sık yüz (%50), el-ayak parmak uçları, diz-dirsek ve genital bölge.
- Saç Etkilenimi: Kirpik/kaşlarda beyazlama (poliosis) görülebilir.
- Hassasiyet: Güneş yanığı riski yüksektir çünkü beyaz alanlar UV korumasızdır.
Tanı Süreci
- Klinik Muayene: Wood lambası altında lekeler parlak beyaz floresan verir.
- Ayırıcı Tanı: Pityriasis alba, hipomelanositik nevüs, mantar enfeksiyonları ekarte edilir.
- Testler: Tiroid fonksiyon testleri (TSH, T4) ve B12 vitamini düzeyi kontrolü.
Tedavi Yaklaşımları
1. Medikal Tedaviler:
- Topikal Kortikosteroidler: Hafif-orta şiddetteki vakalarda %0.1 hidrokortizon.
- Kalsinörin İnhibitörleri: Tacrolimus %0.03 merhem (2 yaş üstü).
- Fototerapi: NB-UVB (dar bant UVB) 3 yaşından büyük çocuklarda uygulanır.
2. Destekleyici Yöntemler:
- Güneş Koruma: SPF 50+ mineral filtreli kremler.
- Kamuflaj: Cilt renk kremleri (Dermablend gibi).
- Aile Danışmanlığı: Psikososyal destek.
Özel Durumlar ve Uyarılar
- Segmental Vitiligo: Tek taraflı dağılım gösterir. Erken dönemde topikal tedaviye daha iyi yanıt verir.
- Hızlı Yayılım: 3 ayda yeni lezyon çıkışı varsa sistemik kortikosteroid kürü gerekebilir.
- Kontrendikasyonlar: Yüzde güçlü steroid kullanımı atrofi riski nedeniyle sakıncalıdır.
Prognoz ve İzlem
Erken başlangıçlı vitiligo (%40 vakada 10 yaş öncesi) daha dirençli olabilir. Yüz ve boyun bölgesi tedaviye en iyi yanıt veren alanlardır. Kontroller 3 aylık aralıklarla yapılmalı; yıllık tiroid fonksiyon testleri tekrarlanmalıdır.
Ebeveynlere Pratik Öneriler
- Bebeğin cildini tahriş eden dar giysilerden kaçının.
- Her gün 15 dakikadan fazla direkt güneşe maruz bırakmayın.
- Lekeleri kozmetik nedenlerle kapatmak için alkolsüz ürünler seçin.
- Sosyal damgalanma kaygısı için çocuk dermatoloğundan destek isteyin.
