Bazal hücreli karsinom (BCC), en sık görülen cilt kanseri türüdür ve genellikle güneşe maruz kalan cilt bölgelerinde gelişir. Yavaş ilerlemesi ve nadiren metastaz yapmasıyla bilinir, ancak erken müdahale edilmezse ciddi doku hasarına yol açabilir.
Bazal Hücreli Karsinom Nedir?
Cildin bazal hücre tabakasından kaynaklanan bu kanser türü, epidermisin en alt katmanında başlar. Genellikle açık tenli, orta yaş ve üzeri bireylerde görülür. Yüz, boyun, kulaklar ve saçlı deri en yaygın yerleşim bölgeleridir.
Risk Faktörleri ve Nedenleri
- UV Işınları: Güneş ve solaryum kaynaklı radyasyon ana tetikleyicidir.
- Cilt Tipi: Açık ten, renkli göz ve kızıl/sarı saç riski artırır.
- Kronik Yaralar: İyileşmeyen yaralar veya yanık izleri.
- Genetik: Bazı sendromlar (Gorlin) ve aile öyküsü.
- İmmünosupresyon: Organ nakli sonrası kullanılan ilaçlar.
Belirtiler ve Klinik Tipler
- Nodüler Tip: İnci renginde, damarlı kabarık lezyonlar (en yaygın tip).
- Yüzeysel Tip: Kırmızı, pullu yama şeklinde lezyonlar.
- Morfeaform Tip: Sert, skar benzeri görünüm (en agresif form).
- Ülserli Lezyonlar: Kanamalı, kabuklanan yaralar.
Teşhis Yöntemleri
- Dermatoskopi: Özel büyütme cihazıyla lezyon değerlendirmesi.
- Punch Biyopsi: Şüpheli dokudan örnek alınması.
- Patolojik İnceleme: Hücresel özelliklerin mikroskopla analizi.
Tedavi Seçenekleri
- Cerrahi Eksizyon: Lezyonun çevre sağlam dokuyla birlikte çıkarılması.
- Mohs Cerrahisi: Katman katman çıkarılarak mikroskopik kontrol (yüzdeki tümörlerde altın standart).
- Küretaj ve Elektrodesikasyon: Küçük lezyonlarda tercih edilir.
- Kriyoterapi: Sıvı nitrojenle dondurma.
- Topikal Tedaviler: İmitikimod kremi (yüzeysel BCC’de).
- Radyoterapi: Cerrahi uygun olmayan hastalarda.
Önleme Stratejileri
- Güneş Koruma: SPF 50+ kullanımı, 11:00-16:00 saatlerinde gölgede kalmak.
- Düzenli Tarama: Ayda bir kendi cilt muayenesi, yıllık dermatolog kontrolü.
- Koruyucu Giysi: UV korumalı şapka ve kıyafetler.
- Solaryumdan Kaçınma: Yapay UV kaynaklarının riski %75 artırdığı kanıtlanmıştır.
Prognoz ve Takip
Erken evrede teşhis edilen BCC’de tedavi başarısı %98’dir. Ancak:
- Tedavi sonrası ilk yıl 3 ayda bir kontrol gereklidir.
- Yeni lezyon gelişme riski %40 olduğundan ömür boyu koruma şarttır.
- İleri evrelerde cerrahi rekonstrüksiyon gerekebilir.
Özel Durumlar
- Genç Hastalar: 30 yaş altında görülmesi genetik yatkınlığı işaret eder.
- Burun ve Göz Çevresi: Yayılma riski yüksek bölgelerde Mohs cerrahisi zorunludur.
- Nüks Olguları: Tekrarlayan tümörlerde immünoterapi (Cemiplimab) kullanılabilir.
