Basur (hemoroid), anüs ve rektum bölgesindeki damarların genişlemesi ve şişmesiyle ortaya çıkan yaygın bir sağlık sorunudur. Toplumun yaklaşık %50’sini etkileyen bu rahatsızlık, yaşam kalitesini önemli ölçüde düşürebilir. İşte basur hakkında bilinmesi gereken tüm detaylar:
Basur Nedir ve Neden Oluşur?
Basur, anal kanaldaki damar yastıkçıklarının şişmesidir. İç ve dış olmak üzere iki türü bulunur. İç hemoroid rektum içinde gelişir ve ağrısız kanamayla kendini gösterir. Dış hemoroid ise anüs çevresinde oluşur, ağrı ve şişlik yapabilir. Temel nedenler arasında kronik kabızlık, uzun süreli ıkınma, gebelik, obezite, lifsiz beslenme ve uzun süre oturma sayılabilir.
Belirtiler ve Tanı Yöntemleri
- İç Basur: Dışkıda parlak kırmızı kan, tuvalet kağıdında kan lekesi, kaşıntı.
- Dış Basur: Anüste ele gelen şişlik, şiddetli ağrı, oturma zorluğu.
- Muayene: Proktolojik muayenede fiziksel inceleme, rektoskopi veya kolonoskopi ile tanı konulur. Kanamalı vakalarda kolon kanseri ekarte edilmelidir.
Tedavi Seçenekleri
-
Yaşam Tarzı Değişiklikleri:
- Yüksek lifli beslenme (günde 25-30 gr lif)
- Günlük 2-3 litre su tüketimi
- Tuvalette 5 dakikadan fazla oturmama
- Düzenli egzersiz
-
İlaç Tedavileri:
- Ağrı ve kaşıntı için kortizonlu kremler
- Topikal lidokain içeren anestezik pomatlar
- Oral venotonik ilaçlar (diosmin, hesperidin)
-
Cerrahi ve Girişimsel Yöntemler:
- Bant Ligasyonu: İç basurlarda şiş damarın bantla sıkılması.
- Skleroterapi: Özel solüsyonla damarın büzüştürülmesi.
- Lazer Ablasyon: Doku hasarını azaltan modern teknik.
- Hemoridektomi: İleri evrelerde cerrahi olarak çıkarma.
Komplikasyonlar ve Riskler
Tedavi edilmeyen basur; anemi (kansızlık), tromboze hemoroid (pıhtılı basur), enfeksiyon veya doku nekrozuna yol açabilir. Kronik kabızlık, ağır kaldırma veya doğum sonrası vakalar şiddetlenebilir.
Korunma Stratejileri
- Tuvalet alışkanlığını düzenlemek
- Baharatlı yiyecekler ve alkolden kaçınmak
- Uzun süre oturmayı gerektiren işlerde ara vererek yürüyüş yapmak
- Gebelikte pelvik taban egzersizleri
Ne Zaman Doktora Gidilmeli?
- Dışkıda sürekli kan görülmesi
- Şiddetli ağrı ve şişlik
- Evde tedaviye rağmen 2 haftada düzelmeyen semptomlar
- Bağırsak alışkanlıklarında değişiklik
Basur tedavisi, hastalığın evresine göre değişir. Erken evrelerde yaşam tarzı değişiklikleri ve ilaçlarla kontrol sağlanabilirken, ileri vakalarda cerrahi gerekebilir. Proktoloji uzmanı veya genel cerrahi doktoru doğru tanı ve tedavi için başvurulması gereken branşlardır.
