Bakteriyel vajinozis (BV), vajinal floradaki dengenin bozulması sonucu ortaya çıkan yaygın bir enfeksiyondur. Sağlıklı vajinada baskın olan laktobasil bakterilerinin azalması ve gardnerella gibi zararlı bakterilerin çoğalmasıyla karakterizedir. Üreme çağındaki kadınların %30’unda görülen bu durum, cinsel yolla bulaşan enfeksiyon (CYBE) sınıfında değildir ancak cinsel aktivite risk faktörlerindendir.
Nedenleri ve Risk Faktörleri
BV’nin kesin nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, vajinal pH dengesinin bozulması temel tetikleyicidir. Normal vajinal pH 3.8-4.5 arasında iken, bu değerin 4.5 üzerine çıkması patojen bakterilerin üremesini kolaylaştırır. Risk faktörleri arasında yeni veya çok sayıda cinsel partner, vajinal duş uygulamaları, adet döngüsü değişimleri ve sigara kullanımı yer alır. Antibiyotik kullanımı da faydalı bakterileri azaltarak BV’ye zemin hazırlayabilir.
Belirtiler ve Tanı Yöntemleri
- Balık benzeri koku: Özellikle cinsel ilişki sonrası belirginleşen karakteristik koku
- Gri-beyaz renkli akıntı: Homojen kıvamlı ve yoğun akıntı
- Kaşıntı veya yanma: İdrar yaparken veya cinsel temas sırasında rahatsızlık hissi
- Asemptomatik seyir: Vakaların %50’sinde hiçbir belirti olmaz
Tanı için Amsel kriterleri kullanılır:
- Homojen akıntı
- Vajinal pH > 4.5
- Balık kokusunun KOH solüsyonu ile artması
- Mikroskopta clue hücrelerinin görülmesi
Tedavi Protokolleri
Tedavide antibiyotikler ve vajinal pH düzenleyiciler kullanılır:
- Metronidazol: 500 mg oral tablet (günde 2 kez, 7 gün) veya %0.75 vajinal jel (5 gün)
- Klindamisin: %2 vajinal krem (7 gün) veya 300 mg oral tablet (günde 2 kez, 7 gün)
- Laktik asit jeller: Tedavi sonrası floranın yenilenmesi için kullanılır
Tedavi süresince alkolden kaçınılmalıdır çünkü metronidazol-alkol etkileşimi ciddi bulantı ve kusmaya yol açar. Partner tedavisi gerekmemekle birlikte, tekrarlayan vakalarda partnerin de tedavisi önerilir.
Komplikasyonlar ve Risk Grupları
Tedavi edilmeyen BV ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir:
- Pelvik inflamatuar hastalık (PID): %60 artmış risk
- Erken doğum: Gebelerde 2 kat fazla risk
- HIV bulaşında artış: BV’li kadınlarda HIV kapma olasılığı 3 kat yüksek
- Tüp bebek başarısızlığı: Embriyo tutunma oranında düşüş
Özellikle gebelerde 13. haftadan sonra mutlaka tedavi edilmelidir. Oral metronidazol gebelikte güvenli kabul edilir.
Korunma ve Önleme Stratejileri
- Vajinal duştan kaçının: Su ve sabun dengesi bozar
- Pamuklu iç çamaşırı kullanın: Nemi azaltarak bakteri üremesini engeller
- Probiotik tüketin: Yoğurt, kefir gibi laktobasil içeren gıdalar
- Cinsel ilişkide kondom kullanın: Semen pH’ı artırarak florayı bozar
- Perine temizliğinde önden arkaya silin: Anal bakterilerin vajinaya geçişini önler
Tekrarlayan BV Yönetimi
Vakaların %50’si 3-12 ay içinde tekrarlar. Bu durumda:
- 6 ay süreyle haftada 2 kez metronidazol vajinal jel
- Aylık probiyotik kürleri (Lactobacillus rhamnosus GR-1 ve Lactobacillus reuteri RC-14)
- Vajinal pH’ı düzenleyen asidifiye edici jeller
Ne Zaman Doktora Gitmeli?
Aşağıdaki durumlarda kadın hastalıkları ve doğum uzmanına başvurun:
- Akıntıda renk/koku değişimi
- Tedaviye rağmen düzelmeyen şikayetler
- Gebelik planlaması veya gebelik sırasında belirtiler
- Ateş veya kasık ağrısı eşlik etmesi
Bakteriyel vajinozis yaşam kalitesini düşüren ancak doğru tedaviyle kontrol altına alınabilen bir durumdur. Erken tanı ve kişisel hijyen kurallarına uyum, tekrarları önlemede kritik rol oynar.
