Aslan pençesi çıbanı (karbunkül), birden fazla kıl kökünü etkileyen ve cilt altında birleşen ağrılı iltihaplı bir enfeksiyondur. Genellikle Staphylococcus aureus bakterisi kaynaklı olan bu durum, sırt, boyun veya kalçalarda deri altında geniş bir irin birikimiyle karakterizedir. Basit sivilcelerden farklı olarak daha derin ve yaygın bir enfeksiyonu işaret eder.
Belirtileri Nelerdir?
- Ağrı ve Hassasiyet: Başlangıçta sert, kırmızı bir nodül şeklinde ortaya çıkar, dokunulduğunda şiddetli ağrı hissedilir.
- Şişlik ve Kızarıklık: Çapı 3-10 cm arasında değişen, merkezinde beyaz iltihap başlıkları bulunan şişlikler.
- Ateş ve Halsizlik: Enfeksiyon yayıldıkça 38°C üzeri ateş, titreme ve kas ağrıları.
- İlerlemiş Belirtiler: Merkezde doku ölümü (nekroz) nedeniyle siyahlaşma, etraf lenf bezlerinde şişme.
Neden Oluşur?
Temel nedeni Staphylococcus aureus bakterisinin ciltteki kesik, sıyrık veya ter bezlerine yerleşmesidir. Risk faktörleri arasında diyabet, zayıf bağışıklık sistemi, obezite, kötü hijyen ve sıkı giysilerle cilt tahrişi bulunur.
Teşhis Nasıl Konur?
Dermatologlar fizik muayeneyle tanı koyar. İnatçı vakalarda:
- Kültür Testi: İrin örneğinden bakteri türünü belirlemek için.
- Kan Tahlili: Enfeksiyonun sistemik yayılımını kontrol etmek için CRP ve lökosit sayımı.
- Şeker Ölçümü: Altta yatan diyabet şüphesi varsa açlık kan glukozu.
Tedavi Yöntemleri
- Medikal Tedavi:
- Antibiyotik merhemler (Mupirosin) ve ağızdan antibiyotikler (Sefalosporin grubu).
- Ağrı için parasetamol veya NSAİİ’ler (ibuprofen).
- Cerrahi Müdahale:
- Lokal anestezi altında cerrahi drenaj: İrin boşaltılır, yara temizlenir.
- Ev Bakımı:
- Ilık kompres uygulama (günde 4 kez, 15 dakika).
- Bölgeyi temiz tutmak için antiseptik solüsyonlar (klorheksidin).
Komplikasyonlar
Tedavi edilmezse:
- Selülit, lenfanjit veya sepsis gibi yayılan enfeksiyonlar.
- Kalıcı cilt hasarı ve nedbe dokusu oluşumu.
- Diyabetik hastalarda kangren riski.
Korunma Stratejileri
- Elleri düzenli sabunla yıkamak.
- Cilt kesilerini hemen antiseptikle temizlemek.
- Dar giysilerden kaçınmak ve terli kıyafetleri değiştirmek.
- Diyabet hastalarının kan şekerini kontrol altında tutması.
Ne Zaman Doktora Gidilmeli?
- Ateş 38.5°C’yi aştığında.
- Çıban 5 gün içinde küçülmüyorsa.
- Kızarıklık göğüs veya yüze yayılıyorsa.
Bağışıklık sistemi zayıf bireyler ve diyabet hastaları enfeksiyonun ilk belirtisinde dermatoloğa başvurmalıdır.
