Aort stenozu, kalbin ana çıkış kapakçığının daralması sonucu kan akımının engellenmesiyle ortaya çıkan ciddi bir kalp rahatsızlığıdır. Yaşlılarda kalsiyum birikimi, gençlerde ise doğumsal anomaliler başlıca nedenlerdir. Tedavi edilmediğinde kalp yetmezliği ve ani ölüm riski taşıyan bu durum, erken teşhisle kontrol altına alınabilir.
Aort Stenozunun Yaygın Nedenleri
- Yaşa Bağlı Kalsifikasyon: 65 yaş üstü bireylerde kalsiyum birikimiyle kapak yapraklarının sertleşmesi.
- Konjenital Anomaliler: İki yaprakçıklı aort kapağı (biküspid aort) gibi doğumsal bozukluklar.
- Romatizmal Ateş: Geçirilmiş streptokok enfeksiyonlarının kapaklarda hasar bırakması.
Belirtiler ve İlerleme
Hastalık sinsi başlangıçlıdır ve belirtiler daralma şiddeti arttıkça ortaya çıkar:
- Erken Evre: Eforla gelen nefes darlığı ve çabuk yorulma.
- Orta Evre: Göğüs ağrısı (anjina), baş dönmesi ve bayılma atakları.
- İleri Evre: Gece gelen nefes darlığı, bacaklarda ödem ve çarpıntı.
Teşhis Yöntemleri
Tanı, fizik muayene ve ileri görüntüleme teknikleriyle konur:
- Ekokardiyografi: Kapak açıklığının ölçülmesi ve basınç farkının hesaplanması (altın standart).
- EKG: Sol ventrikül hipertrofisi bulgularının tespiti.
- Efor Testi: Semptomların şiddetinin değerlendirilmesi.
Tedavi Yaklaşımları
Tedavi seçimi, darlığın şiddetine ve hastanın klinik durumuna göre belirlenir:
- Hafif-Orta Stenoz: Düzenli takip ve risk faktörlerinin kontrolü (tansiyon, kolesterol).
- Ciddi Stenoz:
- TAVI (Transkateter Aort Kapak İmplantasyonu): Yüksek riskli hastalarda kasıktan girilerek kapak değişimi.
- Açık Cerrahi: Mekanik veya biyoprotez kapak replasmanı.
- Balin Valvüloplasti: Geçici çözüm olarak daralmış kapağın genişletilmesi.
Yaşam Tarzı Önerileri
- Egzersiz: Yorucu olmayan yürüyüşler ve dirençsiz aktiviteler önerilir.
- Beslenme: Tuz kısıtlaması, doymuş yağlardan kaçınma ve Akdeniz diyeti.
- İlaç Uyumu: Kan sulandırıcıların (warfarin) düzenli kullanımı.
Risk Yönetimi ve Takip
- Endokardit Proflaksisi: Diş müdahaleleri öncesi antibiyotik kullanımı.
- 3-6 Aylık Kontroller: Ekokardiyografi ile kapak alanı ve basınç gradyanı takibi.
- Kaçınılması Gerekenler: Ağır kaldırma, ani ısı değişimleri ve dehidratasyon.
Acil Durum İşaretleri
- Dinlenirken bile gelen göğüs ağrısı.
- 10 dakikayı geçen bayılma atakları.
- Ani başlayan nefes darlığı ve morarma.
Bu belirtilerde acil kardiyoloji başvurusu hayati önem taşır. Hastaların sigara kullanmaması, kilo kontrolü ve enfeksiyonlardan korunması uzun dönem prognozu iyileştirir.
