Anal kanama, dışkılama sırasında makattan taze kırmızı veya koyu renkli kan gelmesidir. Hemoroid gibi basit nedenlerden kaynaklanabileceği gibi, kolon kanseri gibi ciddi hastalıkların da işareti olabilir. Kanamanın rengi, miktarı ve eşlik eden semptomlar altta yatan nedeni belirlemede kritik ipuçlarıdır.
Anal Kanamanın Yaygın Nedenleri
- Hemoroid: Anüs çevresindeki damarların şişmesi, %80 vakada ana nedendir.
- Anal Fissür: Makat çatlağı, özellikle sert dışkılamayla oluşan ağrılı kanamalar.
- Divertiküler Hastalık: Kalın bağırsak duvarındaki keseciklerin kanaması.
- Enflamatuar Bağırsak Hastalıkları: Ülseratif kolit veya Crohn hastalığı.
- Kolon Polipleri/Kanseri: Özellikle 50 yaş üstünde acil araştırılması gereken neden.
- Anal Fistül: İltihaplı kanalların neden olduğu akıntılı kanama.
Eşlik Eden Belirtiler
Anal kanamayla birlikte görülebilen semptomlar şunlardır:
- Dışkıda mukus (sümüksü yapı) veya siyah katran rengi
- Karın ağrısı, şişkinlik veya kramplar
- Bağırsak alışkanlıklarında değişiklik (ishal/kabız dönemleri)
- Ateş, kilo kaybı veya halsizlik gibi sistemik belirtiler
- Makatta kaşıntı, ağrı veya ele gelen kitle
Teşhis Süreci
- Fizik Muayene: Rektal tuşe ile hemoroid/fissür kontrolü.
- Endoskopik İncelemeler:
- Kolonoskopi: Tüm kolonun görüntülenmesi altın standarttır.
- Sigmoidoskopi: Sadece rektum ve sigmoid kolonun incelenmesi.
- Görüntüleme: BT enterografi veya kapsül endoskopi ince bağırsak kaynaklı kanamalarda kullanılır.
- Laboratuvar Testleri: Tam kan sayımı (anemi araştırması), dışkıda gizli kan testi.
Tedavi Yöntemleri
Tedavi altta yatan nedene göre planlanır:
- Hemoroid/Fissür: Lifli diyet, topikal kremler, bant ligasyonu veya cerrahi.
- Divertiküler Kanama: Antibiyotik, endoskopik klipleme veya embolizasyon.
- İnflamatuar Hastalıklar: Anti-inflamatuar ilaçlar, immünsupresif tedavi.
- Polipler/Kanser: Polipektomi (endoskopik çıkartma) veya onkolojik cerrahi.
Acil Müdahale Gerektiren Durumlar
Aşağıdaki belirtilerde zaman kaybetmeden sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır:
- Baş dönmesi, bayılma veya şok belirtileri
- Kanlı kusma veya katran rengi dışkı
- Şiddetli karın ağrısı ile birlikte ateş
- Yoğun kan kaybı (dakikada 1 çay kaşığından fazla)
Korunma ve Yaşam Tarzı Önerileri
- Günlük 25-30 gram lif tüketimi (kepekli tahıllar, sebzeler)
- Günde 2-3 litre su içmek
- Tuvalette uzun süre oturmaktan kaçınmak
- Düzenli egzersizle bağırsak hareketlerini düzenlemek
- Alkol ve baharatlı gıdaları sınırlamak
Risk Grupları ve Takip
50 yaş üstü bireyler, ailede kolon kanseri öyküsü olanlar veya inflamatuar bağırsak hastalığı tanılı kişiler düzenli kolonoskopi taramalarını aksatmamalıdır. Kanama sonrası tedavi tamamlansa bile ilk 6 ayda kontrol endoskopileri önerilir.
