Yumuşak doku kanseri (sarkom), kas, yağ, sinir veya kan damarları gibi vücudun bağ dokularında ortaya çıkan nadir bir kanser türüdür. Her yaşta görülebilse de yetişkinlerde daha yaygındır. Erken evrede teşhis edilmesi tedavi başarısını önemli ölçüde artırır.
Yumuşak Doku Kanserinin Türleri
- Liposarkom: Yağ dokusunda gelişen en yaygın tür.
- Leiomyosarkom: Düz kaslardan kaynaklanır (rahim, mide).
- Rabdomyosarkom: Çizgili kasları etkiler, çocuklarda daha sık.
- Anjiyosarkom: Kan veya lenf damarlarında başlar.
- Sinovyal sarkom: Eklem çevresindeki dokularda görülür.
Belirtileri Nelerdir?
- Şişlik: Genellikle ağrısız, zamanla büyüyen kitle (en sık kol/bacakta).
- Ağrı: Kitle sinirlere baskı yaparsa şiddetli ağrı oluşur.
- Hareket Kısıtlılığı: Eklem yakınındaki tümörler hareketi zorlaştırır.
- Karın Bölgesinde: Bulantı, kanama veya bağırsak tıkanıklığı.
- Diğer: Açıklanamayan kilo kaybı ve gece terlemeleri.
Tanı Yöntemleri
- Görüntüleme:
- MR: Tümörün boyutunu ve komşu dokulara yayılımını gösterir.
- PET-CT: Metastaz taraması için kullanılır.
- Biyopsi: Kesin tanı için tümörden örnek alınır (ince iğne veya eksizyonel).
- Patoloji: Alınan dokuda hücre tipi ve agresiflik düzeyi belirlenir.
Tedavi Seçenekleri
- Cerrahi: Tümörün geniş çıkarılması temel tedavidir. Ameliyat sınırlarında kanser hücresi kalmaması kritiktir.
- Radyoterapi: Ameliyat öncesi tümörü küçültmek veya sonrası kalan hücreleri yok etmek için uygulanır.
- Kemoterapi: İleri evre veya agresif türlerde (Örn: Ewing sarkomu) kullanılır.
- Hedefe Yönelik Tedaviler: Özel mutasyonları (ALK, NTRK) hedef alan ilaçlar.
Risk Faktörleri
- Genetik: Nörofibromatozis, Li-Fraumeni sendromu.
- Radyasyon Maruziyeti: Önceki kanser tedavileri.
- Kimyasallar: Vinil klorid, arsenik.
- Lenf Ödemi: Uzun süreli şişlik olan bölgelerde risk artar.
Korunma ve Erken Teşhisin Önemi
- Şişlik veya ağrılı kitlelerde zaman kaybetmeden doktora başvurmak.
- Ailesinde sarkom öyküsü olanlar düzenli kontrol yaptırmalı.
- İşyerinde kimyasallarla çalışanlar koruyucu ekipman kullanmalı.
Prognoz ve Takip
Erken evrede teşhis edilen lokalize tümörlerde 5 yıllık sağkalım %80’e ulaşır. Metastatik hastalıkta bu oran %15-20’dir. Tedavi sonrası ilk 2 yıl 3 ayda bir, sonraki 3 yıl 6 ayda bir kontroller gereklidir.
