Vajinal yanma, kadınların sıklıkla karşılaştığı ve yaşam kalitesini önemli ölçüde etkileyen bir şikayettir. Bu durum enfeksiyonlardan hormonal değişimlere kadar çeşitli faktörlerden kaynaklanabilir. İşte vajinal yanmanın nedenleri, tedavisi ve önlemlerine dair kapsamlı bilgiler:

Vajinal Yanmanın Başlıca Nedenleri

1. Enfeksiyonlar:

   • Bakteriyel Vajinozis: Vajinal floradaki dengesizlik, gri-beyaz kötü kokulu akıntı ve yanma.
   • Mantar Enfeksiyonları (Candida): Kaşıntı, peynirimsi beyaz akıntı, ilişki sırasında ağrı.
   • Trichomonas: Sarı-yeşil köpüklü akıntı, idrar yaparken yanma.
   • İdrar Yolu Enfeksiyonu (Sistit): Sık idrara çıkma, kesik kesik idrar yapma hissi.

2. Kimyasal Tahriş Ediciler:

   • Parfümlü sabunlar, vajinal duş ürünleri, spermisitler veya sentetik iç çamaşırlarının yol açtığı kontakt dermatit.

3. Hormonal Değişimler:

   • Menopoz sonrası östrojen azalmasına bağlı vajinal kuruluk ve atrofi.
   • Emzirme dönemindeki hormonal dalgalanmalar.

4. Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıklar (CYBH):

   • Herpes simplex (uçuk), klamidya veya bel soğukluğu gibi enfeksiyonlar.

5. Diğer Faktörler:

   • Radyoterapi sonrası vajinal doku hasarı, liken sklerozus gibi cilt hastalıkları.

Eşlik Eden Belirtiler

• Kaşıntı ve kızarıklık
• Anormal akıntı (renk, koku veya kıvam değişimi)
• İdrar yaparken ağrı veya sık idrara çıkma
• Cinsel ilişki sırasında rahatsızlık
• Vulvada şişlik veya tahriş

Teşhis Yöntemleri

1. Klinik Muayene: Vajinal dokuların görsel incelenmesi ve palpasyon.
2. pH Testi: Vajinal asiditenin ölçülmesi (pH >4.5 bakteriyel vajinozis işareti).
3. Mikroskobik İnceleme: Akıntı örneğinde mantar hifleri veya trichomonas aranması.
4. Kültür Testleri: Enfeksiyon etkeninin tanımlanması.
5. İdrar Tahlili: İdrar yolu enfeksiyonu şüphesinde.

Tedavi Yaklaşımları

• Mantar Enfeksiyonları: Klotrimazol veya flukonazol içeren topikal/oral antifungal ilaçlar.
• Bakteriyel Vajinozis: Metronidazol veya klindamisin tedavisi.
• Trichomonas: Tek doz oral metronidazol (eş tedavisi şart).
• Atrofik Vajinit: Östrojen içeren topikal kremler veya halkalar.
• Alerjik Reaksiyonlar: Tahriş edici ürünlerin kullanımının kesilmesi ve kortizonlu kremler.

Önlem ve Korunma Stratejileri

1. Hijyen Alışkanlıkları:
   • Parfümsüz, pH nötr sabunlarla dış genital bölge temizliği.
   • Vajinal duştan kesinlikle kaçınılması.
2. Giysi Seçimi:
   • Pamuklu iç çamaşırı giymek ve dar kıyafetlerden uzak durmak.
3. Cinsel Sağlık:
   • Prezervatif kullanımı, partnerin tedavisi.
4. Nemlendirme:
   • İlişki öncesi su bazlı kayganlaştırıcıların kullanımı.

Ne Zaman Doktora Başvurulmalı?

• Şikayetler 3 gün içinde düzelmezse
• Ateş veya kasık ağrısı eşlik ediyorsa
• Tekrarlayan enfeksiyon öyküsü varsa
• Gebelik söz konusu ise

Uzun Vadeli Komplikasyonlar
Tedavi edilmeyen vakalarda:

• Pelvik inflamatuar hastalık (PID)
• Kısırlık riski
• Düşük veya erken doğum (gebelikte)
• Kronik pelvik ağrı

Öz Bakım Önerileri

• Probiyotik takviyeler (Lactobacillus içeren)
• Şekersiz yoğurt tüketimi
• Islak mayo veya mayoyla uzun süre oturmamak

Vajinal yanma basit bir tahrişten ciddi enfeksiyonlara kadar uzanabilen bir semptomdur. Kendi kendine tedavi yerine mutlaka jinekolog muayenesi önerilir. Doğru teşhis ve erken müdahale, komplikasyon riskini önemli ölçüde azaltır.