Total protez, dişlerin tamamını kaybetmiş bireyler için özel olarak tasarlanan hareketli diş protezleridir. Alt ve üst çeneye uyumlu şekilde hazırlanan bu protezler, çiğneme fonksiyonlarının ve estetik görünümün yeniden kazanılmasını sağlar. Modern diş hekimliğinde kullanılan malzemeler sayesinde doğal dişlere yakın konfor sunar.
Total Protez Kimler İçin Uygundur?
Tüm doğal dişlerini kaybeden yetişkinler total protez için ideal adaylardır. Kemik erimesi (osteoporoz) nedeniyle implant uygulaması yapılamayan hastalar, sistemik rahatsızlıkları olanlar veya ekonomik nedenlerle sabit protez yaptıramayan bireyler de bu seçeneği değerlendirebilir. Özellikle ileri yaştaki hastalarda yaşam kalitesini belirgin şekilde artırır.
Protez Çeşitleri ve Malzeme Seçenekleri
Akrilik bazlı protezler en yaygın kullanılan türdür. Hafif olmaları ve uyum sürecinin kolaylığı avantaj sağlar. Metal destekli protezler ise daha ince yapılarıyla konuşma rahatlığı sunar. Nylon esnek protezler alerjik bünyeler için alternatiftir. Son yıllarda dijital tasarımla üretilen protezler ise hassas uyum ve doğal görünümde devrim yaratmıştır.
Tedavi Aşamaları Nasıl İlerler?
İlk muayenede çene ölçüleri alınır ve yüz hatları analiz edilir. Laboratuvar sürecinde hastanın çiğneme alışkanlıkları dikkate alınarak protez tasarlanır. Deneme seanlarında renk, şekil ve kapanış kontrol edilir. Son aşamada teslim edilen protezler için 48 saatlik tam zamanlı kullanım önerilir. İlk 2-4 hafta içinde iki kez ayar seansı planlanır.
Protez Bakımının Püf Noktaları
Her yemek sonrası özel fırçayla temizlenmeli, aşındırıcı macunlardan kaçınılmalıdır. Gece çıkarıldığında nemli ortamda saklanmalı, kuruması önlenmelidir. Ultrasonik temizleyici cihazlar haftada 3 kez kullanılabilir. Yılda bir kez diş hekimi kontrolü ve 5 yılda bir yenileme gereklidir.
Uyum Sürecinde Yaşanan Zorluklar
İlk haftalarda tükürük artışı, hafif ağrı ve konuşma zorluğu normaldir. Yumuşak gıdalarla başlayıp sert besinlere geçiş yapılmalıdır. Ses egzersizleri (kitap okuma) konuşma becerisini hızlandırır. Vuruk yaraları için hekim randevusu ertelenmemelidir. Çoğu hasta 1 ay içinde tam adaptasyon sağlar.
Avantajları ve Sınırlılıkları
Ekonomik çözüm olması ve cerrahi gerektirmemesi en büyük artılarıdır. Estetik olarak doğal görünüm sağlarken çiğneme verimliliği %70’e ulaşır. Kemik erimesi nedeniyle zamanla uyum kaybı yaşanabilir. Isırma kuvveti doğal dişlere göre %30 daha düşüktür. Yeni nesil hibrit protezler (implant destekli) bu sorunları büyük ölçüde çözmektedir.
Yanlış Bilinen Gerçekler
"Protezle normal beslenemem" düşüncesi yanlıştır. Adaptasyon sonrası çoğu gıda tüketilebilir. "Protezler ömür boyu kullanılır" inanışı risklidir. Çene yapısı değiştiğinde yenilenmeyen protezler ağız dokusuna zarar verir. "Takma dişler doğal hissettirmez" önyargısı ise günümüzde biyomimetik malzemelerle aşılmıştır.
