Safra reflüsü, safranın mideden yemek borusuna geri kaçmasıyla oluşan sindirim sistemi rahatsızlığıdır. Mide asidi reflüsünden farklı olarak safra sıvısının alkali yapısı, yemek borusunda farklı hasarlara yol açabilir. Bu durum tedavi edilmediğinde ciddi komplikasyonlara neden olabilir.
Safra Reflüsünün Nedenleri
Safra reflüsü genellikle mide kapakçığı (pilor) fonksiyon bozukluğu veya safra kesesi ameliyatları sonrasında gelişir. Mide ülseri, gastrik bypass cerrahisi veya peptik ülser tedavisi için yapılan mide rezeksiyonları da safranın yanlış yönde hareket etmesine zemin hazırlar. Nadiren pilor stenozu veya diyabetik nöropati gibi durumlar da bu sorunu tetikleyebilir.
Belirtiler ve Tanı Kriterleri
Safra reflüsünün tipik belirtileri arasında üst karın bölgesinde yanma hissi, sık kusma (sarı-yeşil renkli safralı kusmuk), kilo kaybı ve inatçı öksürük bulunur. Teşhis için endoskopi ile yemek borusundaki safra hasarı gözlemlenir. Ayrıca empedans pH ölçümü testi ile reflünün asit mi safra kaynaklı mı olduğu ayırt edilir. Bazı vakalarda hepatobiliyer sintigrafi gibi görüntüleme yöntemlerine başvurulur.
Tedavi Seçenekleri
Tedavide ilk adım ilaçlardır. Ursodeoksikolik asit içeren safra asidi bağlayıcılar (Kolestiramin) semptomları hafifletir. Proton pompa inhibitörleri (PPI) mide asidini azaltsa da safraya direkt etkisi sınırlıdır. İlaçlara yanıt alınamayan vakalarda cerrahi müdahale gerekebilir. Roux-en-Y gastrik bypass gibi tekniklerle safranın mideye geri akışı engellenir.
Komplikasyon Riskleri
Uzun süreli safra reflüsü Barrett özofagusu gibi prekanseröz lezyonlara yol açabilir. Yemek borusu epitelinde metaplazi gelişimi, adenokarsinom riskini 30-125 kat artırır. Ayrıca peptik striktürler nedeniyle yutma güçlüğü ve beslenme bozuklukları ortaya çıkabilir.
Önleme ve Yaşam Tarzı Önerileri
Yağlı ve baharatlı yiyeceklerden kaçınmak, yemekten sonra 3 saat uzanmamak ve yatak başını 15 cm yükseltmek alınabilecek temel önlemlerdir. Alkol ve sigara tüketimi mutlaka sınırlandırılmalıdır. Küçük porsiyonlu sık öğünler, mide basıncını azaltarak reflüyü önler.
Doktor Kontrolünün Önemi
Haftada ikiden fazla reflü atağı yaşayanlar, yutma güçlüğü çekenler veya açıklanamayan kilo kaybı olanlar mutlaka gastroenteroloji uzmanına başvurmalıdır. Endoskopik takip, özellikle Barrett özofagusu gelişen hastalarda 6 ayda bir önerilir.
